| ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
| 1 | 2 | 3 | 4 | |||
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
اشنایی با پوست انار
درختچه :به ارتفاع 2 تا 5 متر
گل : نسبتا درشت به رنگ قرمز لاکی ، کاسه گوشتی ، قرمز رنگ و پایا .
میوه : بزگ ، گوشتی و غالبا کروی به رنگ قرمز .
انتشار جغرافیایی : تقریبا در تمام
ایران بخصوص در ساوه ، بندر گز و نقاط دیگر کاشته میشوند و بصورت خودرو در
سواحل دریای خزر و در جنگلهای شمال به فراوانی یافت میشوند این گونه انار
دارای میوه کوچک و غیر خوراکی است و به نام گلنار معروف است رنگ گل آن
قرمز است .
این گیاه دارای تانن است که بیشترین مقدار ان در کاسه میوه است . در هر میوه تا حدود 40 درصد تانن یافت میشود .
از پوست میوه آن برای رنگرزی پشم و
ابریشم استفاده میشود . در فصل پاییز پوست آن را جدا کرده و در آفتاب خشک
میکنند . بعد از جوشاندن با آب ، رنگ بدست آمده را صاف میکنند و مورد
استفاده قرار میدهند .
با ترکیبات مختلف رنگهای متفاوتی از
آن بدست می آید . پاره ای از بافندگان ایلیاتی فارس و بیشتر قشقایی ها از
پ.ست انار رنگ طلایی بسیار فاخری بدست می اورند .
حلال پوست انار آب است . و رنگرزی بدون دندانه کردن میتوان از آن استفاده کرد ولی ثبات خوبی ندارند .
ضمنا از این گیاه برای بدست آوردن رنگ سیاه و خاکستری استفاده میشود .
برای بدست آوردن رنگ مشکی پر کلاغی از
رنگ پوست انار و زاج سیاه استقاده میکنند . قابل توجه است که ثبات رنگ
بدست آمده از این گیاه بسیار بهتر از برخی از رنگهای شیمیایی است .
منبع : ج . افشار - ویکتوریا – فرایند و روشهای رنگرزی الیاف با مواد طبیعی – انتشارات دانشگاه هنر – ص 103 و 104
این درختچه در پوست ، میوه و در ریشه
دارای ماده مازئجی است اندازه این ماده در پوست و میوه آن هب 20 تا 50
درصد میرسد آمار نشان میدهد که این ماده از تمام مواد مازوجی دیگر بیشتر
در ایران مصرف میشود .
تاثیر مواد گوناگون در پوست انار :
مواد اسیدی : اسیدها رنگ محلول را قدری قرمز میکنند بی کرومات پتاسیم Cr2 O7 K2رنگ محلول را قرمز مینماید .
املاح قلع رسوب زرد رنگ تولید مینماید و روش رنگرزی ان با سایر رنگهای طبیعی یکسان میباشد .
منبع : سهی زاده ابیانه – مرتضی – تکمیل فراورده های نساجی و رنگرزی – انتشارات دهخدا – ص 40 و 39
معرفی رنگزا های دیسپرس
رنگزاهای دیسپرس ذاتا در آب نامحلولند و نسبت به یک لیف یا چند لیف هیدروفوب مانند استات-نایلون-پلی استر و اکریلیک تمایل دارند و معمولا در یک دیسپرسیون مائی بکار برده میشوند.
پایه شیمیایی این رنگزاها عموما ازوئی یا آنتراکینونی است.
وزن مولکولی در حد 300-800 دارند. نقطه ذوب و تصعید آنها بالای 150 درجه است. اندازه ذرات عموما 0.5-2 میکرون است و کارخانجان سازنده رنگزاهای دیسپرس را به کمک دیسپرس کننده ها و دیگر مواد کمکی به شکل پودر در می آورند اگرچه دارای گروه آلیفاتیکی مانند OH-NH2 هستند ولی فاقد بار یونی هستند به عبارت دیگر گروه So3 منفی ندارند بنابراین نانیونیک هستند و در شرایط رنگرزی کمتر از 0.1 میلی گرم در لیتر حل میشوند.
مهمترین نظریه در مورد مکانیزم جذب آنها محلول جامد است.در رنگرزی معمول سرعت رنگرزی با استفاده از دمای مناسب و همچنین استفاده از دیسپرس کننده ها و یکنواخت کننده ها کنترل میشود.بدلیل آنکه این رنگزاها غیر یونی هستند بنابراین باید آفیتینه لازم جهت نفوذ در لیف به رنگزا داده شود.اگر ساختار لیف به حد کافی باز باشد و تورم در لیف آسان صورت گیرد مانند نایلون و دی استات رنگرزی در دمای جوش و پایین تر از آن صورت میگیرد ولی اگر ساختار لیف فشرده و خواص هیدروفوب آن بالا باشد مانند پلی استر و تری استات این رنگزاها صرفا در دمای جوش نمیتوانند رنگرزی شوند بدین منظور یا از دمای بالاتر از 100درجه سانتیگراد(سیستم HT از 130درجه سانتیگراد) استفاده میشود یا از عوامل متورم کننده به نام کریرها استفاده میشود که در این صورت قتدریم رنگرزی را در دمای جوش انجام دهیم.
تقسیم بندی رنگزاهای دیسپرس
|
روشهای رنگرزی |
از نظر کاربردی |
دمای مورد نیاز |
از نظر انرژی مصرفی |
از نظر اندازه مولکولی |
رنگزاهای دیسپرس |
||
|
پد |
رمق کشی |
||||||
|
باز |
بسته |
||||||
|
× |
P |
P |
E |
پایین |
کم |
کوچک |
Low |
|
P |
× |
P |
SE |
جوش یا 130 |
زیاد |
متوسط |
Mediom
|
|
P |
× |
P |
S |
H.T |
خیلی زیاد |
بزرگ و پیچیده |
High |
4ـ اشکال دیگر ـ اشکال معروف دیگری که در قالی ایران دیده می شوند عبارتند از :
الف ـ طرح معروف به اسلیمی که مسلم نیست آیا از طرح پیچک مو گرفته شده است یا از پیچ و خمهای بدن مار و یا از ابرهای امواج آسمان(3)؟ به هر جهت نقش اسلیمی چند گونه است: 1ـ اسلیمی شبیه به پیچک طراحی شده. 2ـ اسلیمی شبیه به مارپیچ که آن را اسلیمی مارپیچ و اروپائیان آن را برچینی می گویند. 3ـ اسلیمی پشت دار که شباهت به سر فیل با خرطوم دارد و احتمال دارد که استیلیزه همان باشد و بعد هم اسلیمی دو‌بندی که مشتق از اسلیمی قبلی است . متخصص این نوع اسلیمی (شبیه به سر فیل با خرطوم) آقای هادی اقدسیه استاد نقش قالی هنرستانهای هنرهای زیباست که از شاگردان مرحوم کمال الملک بوده است.
ب ـ طرحها و اشکال هندسی از همه رقم: این اشکال ساده و معمولی هندسی در نقش قالیهای ایرانی تغییر شکلهای عجیبی داده اند، غالباً از چپ و راست انحنا یافته، قوس و هلال و پیچ و خم بینهایت پیدا کرده تا جائیکه قالی ایران را بصورت تذهیب مجسم در آورده اند. اشکال هندسی در قالی ایران عبارتند از مربع ، مستطیل، لوزی ، ذوزنقه ، متوازی الاضلاع، هشت گوشه ، شانزده گوشه، دایره ، بیضی، طرح طاقنمائی(4) و دالبرهای تودرتو و گوناگون و طرح ترنجی در وسط با لچک در چهارگوشه قالی. این اشکال همه جزئیات و نقشهای گوناگون قالی را احاطه کرده اند و آنها را بصورت مجموعه زیبا و منظم جلوه داده اند. تقریباً کمتر شکل هندسی هست که از آن در قالی ایران استفاده نشده باشد.
ادامه مطلب ...
دربارة قالی و نقش قالی
در وصف قالی ایران دیگران کتابها نوشته اند، حتی بعضی از هنرشناسان قالیهای خوش بافت و خوش نقشه ایران را شاهکار صنعت و هنر شمرده اند و آنها را با نقاشیهای ایتالیائی در عهد رنسانس برابر دانسته اند. حتی شنیده‌ام که گروهی قالی ایرانی را مانند یک قطعه موسیقی سمفونیک دارای هم آهنگی ، تناسب و تنوع و خلاصه مجموعه متناسبی از جزئیات زیبا شمرده اند . اما خود ما شاید از بس قالی و قالیچه دیده ایم دیگر چشمانمان عادت کرده است و حتی بی آنکه متوجه زیبائی آنها شویم بر آنها پا می نهیم و می گذریم . درحالیکه قالیهای ایران از دیر زمانی زینت بخش موزه های بزرگ دنیا قرار گرفته است و هم اکنون می توان شکارهای جاویدی از هنرمندان شکیبا و صبور ایرانی در موزهای «متروپولیتن» در نیویورک، «ارمیتاژ» در لنینگراد، «ویکتوریا و آلبرت» در لندن ، «قیصر فردریک» در برلن ، «لوور» در پاریس و موزه «صنایع و هنرها» در وین تماشا کرد. اکنون باید علت زیبایی قالی ایران چیست و چه عامل یا عواملی باعث می شود که ما یک قطعه خوش ساخت و بافت قالی را شاهکار صنعت می نامیم؟
ادامه مطلب ...
آب سخت
آب سخت آبی است که حاوی نمک‌های معدنی از قبیل ترکیبات کربنات‌های هیدروژنی ٬ کلسیم ٬ منیزیم و ... است.
سختی آب بر دو نوع است: دایمی و موقت.
تغییرات سختی آب
بر حسب آنکه آب در موقع نفوذ در زمین از قشرهای آهکی و منیزیمی و گچی گذشته و یا نگذشته باشد سختی آب کم یا زیاد میشود. آبهای نواحی آهکی سختی زیادتری تا آبهای نواحی گرانیتی و یا شنی دارند. سختی آب در عرض سال هم ممکن است تغییر نماید. معمولاً سختی آبها در فصل باران کم و در فصل خشکی زیاد میشود. و بعضی مواقع هم در فصول پر باران و مرطوب مثل غار ها ایجاد شود.
فواید آب سخت
آب سخت برای انسان مضر نیست بلکه مفید است و معمولاً شکستگی استخوانهای آنهایی که آب سخت می‌آشامند زودتر بهبودی حاصل می‌کند و بیماری راشیتیسم کمتر در این اشخاص دیده میشود.
ادامه مطلب ...
الف) نسخه رنگرزی: عبارت است از تهیه لیست مواد رنگزا و مواد کمکی مصرفی با تعیین درصدهای مورد نیاز به طوری که اگر با استفاده از این نسخه، چند عمل رنگرزی تحت شرایط یکسانی انجام گیرد، شیدهای به دست آمده یکسان خواهند بود.
برای مثال اگر 5 کیلوگرم الیاف پشمی در حمامی که نسبت حجم محلول به وزن کالا 40:1 است و با مواد رنگزای اسیدی رنگرزی شود، و میزان ماده رنگزای مصرفی 3% و نمک 20% باشد نسخه رنگرزی آن به شرح جدول پائین خواهد بود.
|
مواد مصرفی مقدار مواد مصرفی برحسب وزن کالا |
|
ماده رنگزای اسیدی 3% اسید استیک 4% نمک 20% |
محاسبات رنگرزی عبارتند از به دست آوردن مقدار مواد رنگزا و مواد کمکی مورد استفاده در رنگرزی با به کار بردن روابط ساده ریاضی. به طور کلی دو روش برای انجام این محاسبات وجود دارد که عبارتند از:
1- محاسبه مقدار مواد رنگزا و مواد کمکی بر اساس وزن کالا.
2- محاسبه مقدار مواد رنگزا و مواد کمکی بر اساس حجم مایع رنگرزی.
نسبت حجم مایع رنگرزی به وزن کالا (Liquor Ratio): این نسبت با علامت اختصاری L:R مشخص میشود و برابر است با مقدار حجم مایع رنگرزی که شامل مواد رنگزا و مواد دیگر است و بر حسب وزن کالا تعیین میشود. معمولاً حجم محلول بر حسب میلی‌لیتر و یا لیتر و وزن کالا بر حسب گرم و یا کیلوگرم بیان میشود.
مثال 1: اگر L:R رنگرزی 1: 30 (سی به یک) باشد و بخواهیم یک گرم کالا را رنگ کنیم میزان کل حجم مایع رنگرزی چقدر باید باشد؟
حل) چون L:R رنگرزی 1: 30 است، این بدان معنی است که برای رنگ کردن هر یک گرم کالا، حجم مایع رنگرزی باید 30 میلی‌لیتر باشد و چون می‌خواهیم یک گرم کالا را رنگ کنیم پس حجم کل مایع رنگرزی باید 30میلی‌لیتر باشد.
مثال 2: اگر L:Rرنگرزی 1: 50 باشد و ما بخواهیم 4 گرم کالا را رنگ کنیم، میزان کل مایع رنگرزی چقدر باید باشد؟
حل: چون L:R رنگرزی 1: 50 است یعنی به ازای یک گرم از کالا حجم مایع رنگرزی باید 50 میلی‌لیتر باشد. بنابراین برای پیدا کردن میزان حجم مایع رنگرزی مورد نیاز برای رنگ کردن 4 گرم کالا میتوان از تناسب استفاده نمود:
حجم مایع رنگرزی بر حسب میلی‌لیتر وزن کالا بر حسب گرم
50 1
میلی‌لیتر 200 = 4
پس نتیجه میشود که برای رنگرزی 4 گرم کالا با L:R رنگرزی 50:1 باید حجم کل مایع رنگرزی 200 میلی‌لیتر باشد.
ادامه مطلب ...باید توجه داشت که رنگهای گوگردی سریعتر از رنگهای خُمی در هوا اکسیده میشوند. همچنین قدرت رنگی رنگهای گوگردی کم و قیمت آنها نیز ارزان است. به همین دلیل بیشتر برای کاغذهایی که ارزان بوده و در شرایطی مصرف زیادی دارند به کار می‌رود. رنگهای گوگردی برای رنگرزی الیاف نیز به کار برده میشوند. مواد رنگزای گوگردی عمدتاً کدر هستند و شفافیت دیگر طبقات مواد رنگزا را ندارند. ولی به دلیل ارزان بودن در مواردی که زیبایی رنگ زیاد مطرح نیست مانند رنگرزی لباس‌ها و چادرهای ارتشی و برزنت از آنها استفاده میکنند