مهندسی نساجی گیلان:. گیل تکس

سایت تخصصی نساجی و پوشاک

مهندسی نساجی گیلان:. گیل تکس

سایت تخصصی نساجی و پوشاک

رنگرزی مقرون به صرفه الیاف پلی‌استر

 محققان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، به‌روشی اقتصادی‌تر برای رنگرزی مقرون به‌صرفه الیاف پلی‌استر مورد نیاز صنایع نساجی دست یافتند.

دکتر مازیار پروین‌زاده از متخصصان شیمی نساجی ایرانی است که در پروژه دکتری خود به بررسی رفتار رنگرزی الیاف پلی‌استر در حضور نانورس و نانوسیلیس با استفاده از مواد معدنی رس و سیلیس با ابعاد نانو پرداخته‌است.

وی در گفتگو با بخش خبری سایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، هدف اصلی از انجام این پژوهش را «اصلاح خواص الیاف پلی‌استر به منظور بهبود رنگ‌پذیری با رنگزاهای دیسپرس در دماهای پایین‌تر از روش‌های معمول» عنوان نمود.

در روش‌های صنعتی، برای رنگرزی الیاف پلی‌استر از دمای 130 درجه سانتی‌گراد یا بالاتر استفاده می‌کنند که این خود نیاز به صرف هزینه زیادی دارد و محصول نیز از نظر کیفی قابل قبول نیست. بنابراین تلاش‌های بسیاری برای کاهش این دما صورت می‌گیرد.

ادامه مطلب ...

- نحوه رنگرزی الیاف

رنگرزی مواد اولیه فرش در دو هنگام انجام می گیرد:

  • قبل از ریسیدن الیاف

  • رنگرزی کلاف نخ

برای رنگرزی الیاف یا کلاف نخ روشها و وسایل گوناگون وجود دارد و بهره گیری از همین روشها و وسایل است که هنر رنگرز را در ارائه رنگ مطلوب و مقاوم آشکارمی سازد. انتخاب روشها و وسایل ساده و گرفتن نتیجه ای مطلوب و رنگی باثبات، نشانگر تجربه مفید رنگرزی باشد.

به طور عمده رنگرزی در کارگاهها به  2روش انجام می گیرد:

ادامه مطلب ...

اصول استفاده از رنگ ها در طراحی لباس

در ایران، هر چقدر دلتان بخواهد خیاط داریم و هر کسی برای خودش خیاط آشنایی دارد که هرازچندگاهی چند دست لباس برایش می دوزد، جالب است بدانید که در کشورهای اروپایی مانند انگلیس، عکس آن است. آنجا طراحان لباس زیادی در جامعه حضور دارند ولی کمتر کسی فکر رفتن به خیاطی را به ذهن خود راه می دهد چون این کارها در آن کشورها هزینه زیادی برمی دارد. در کشورهای اروپایی کسی مانند ما عادت ندارد برای یک مهمانی به بورس پارچه فروشی ها سر بزند و لباس دلخواهش را بدوزد.

بنابراین حالا که از این نظر حسابی دست مان باز است، بد نیست علم انتخاب رنگ در طراحی لباس را یاد بگیریم. در این صورت در لباس هایتان بیش از پیش خواهید درخشید.

● چشم نوازتر شوید

انتخاب رنگ های مناسب برای لباس چیزی فراتر از سلیقه شخصی است. ممکن است متخصص طراحی لباس، ترکیب نارنجی و فیروزه ای را برای لباس بپسندد ولی پسند دیگران احتمالا چیزی دیگر است. چون متخصص طراحی لباس با آشنایی از رنگ ها، رنگ هایی را کنار هم می چیند که با هم هماهنگ باشند. هماهنگی در رنگ لباس هایی که انتخاب می کنید مانند هماهنگی در نت های موسیقی است. همان طور که هماهنگی در نت های موسیقی می تواند آهنگی گوش نواز بیافریند، هماهنگی در رنگ بندی لباس می تواند شما را چشم نوازتر نشان دهد.

● از دایره رنگ کمک بگیرید

دایره رنگ، دایره مشهوری است که رنگ ها در آن با اصول ویژه ای چیده شده اند. اگر شما اصول استفاده از این دایره رنگ را در طراحی لباس یاد بگیرید می توانید لباس هایتان را با استفاده از الگوهایی که این دایره رنگ در اختیارتان قرار می دهد، ست کنید و جذاب تر به نظر بیایید.

● رنگ های مشابه

در جهت عقربه های ساعت رنگ های مشابه در کنار هم قرار می گیرند. برای مثال، قرمز و نارنجی و یا زرد و سبز روشن و یا سبز سیر و یشمی، شما می توانید این ترکیبات را برای لباس هایتان انتخاب کنید و بسیار برازنده تر به نظر بیایید.

● رنگ های متضاد

میان هر رنگ و رنگ متضاد آن سه رنگ فاصله است. برای مثال، قرمز و سبز سیر یا نارنجی و یشمی، یا سبز روشن و بنفش. رنگ های متضاد شما را پررنگ تر به نظر می رسانند و قدرت رنگ های لباس هایتان را بیشتر نشان می دهد.

ادامه مطلب ...

روانشناسی رنگ ها:

تاثیر رنگ ها بر زندگی انسان:

 

رنگ ها بر انسان و درزندگی وی تأثیر دارند. رنگ سبز احساس دوست داشتن زندگی و امید به زندگی را در انسان ایجاد می کند. (به این خاطر پوشاک جراحان از رنگ سبز انتخاب شده که روی بیمار تأثیر بگذارد. و آیاتی که از پوشش بهشتیان صحبت می کنند نیز می گویند که پوشش آنها سبز رنگ است). رنگ ارغوانی انسان را به آرامش فرا می خواند. رنگ زرد دستگاه عصبی را پر جنب و جوش و انسان را با نشاط می کند (فعال می کند) و احساس شادمانی و خرسندی را در وی ایجاد می کند. رنگ آبی احساس سردی نمودن و رنگ سرخ احساس خشکی نمودن را در وی ایجاد می کند. همینطور درصد یادگیری در متون و تصاویر رنگی بیشتر از متون و تصاویر سیاه و سفید است. (به عبارتی مغز چیز های رنگی را بهتر ذخیره می کند و به یاد می آورد). رنگ به کارها معنی می دهد، در کارهایی که با اعداد با حجم زیاد صورت   می گیرد درصد اشتباهات در اعداد رنگی کمتر از اعداد سیاه و سفید است.

ادامه مطلب ...

رنگزای طبیعی حیوانی

رنگزای طبیعی حیوانی

قرمزدانه
نام حشره کوچکی است بیضی شکل به اندازه عدس یا نخودشبیه به حشره « کفش دوز» که نام علمی آن «تاکوس» می باشد ، نوع ماده آن پرندارد اما نر این حشره بال دار است رنگش سرخ بوده و به مرور زمان سرخ تر می گردد قرمزدانه انواع گوناگون دارد که از جمله است « کرم مرمیلو»قرمزدانه لهستانی ،سیاه، نقره ای، قرمزدانه هندی، قرمزدانه مکزیکی.
نوعی قرمز دانه در بوته ای به نام «جیدار یا کاکتوس» تولید می شود قرمزدانه را پس از جمع آوری در دستگاه مخصوص به وسیله آب یا حرارت خفه می کنند و سپس در آفتاب یا کوره خشک می نمایند رنگهای معروف قرمزدانه که برای رنگ کردن پشم به کار می رود از آن تهیه می شود قرمزدانه در الکل، اتر، بنزین، آب که مقدار کمی اسید در آن ریخته باشند حل می شود قرمزدانه را درفارسی «کرم رنگرزان» نیز می نامند این حشره پس ازآماده شدن برای بهره برداری(70تا90) درصد«صمغ» و (2تا10) درصد ماده رنگی دارد.
قرمزدانه ا دیرباز در استانهای کرمان و خراسان به نام «لاک» یا«قرمزدانه لاکی» شناخته می شودو «لاکی» همان رنگی است که از قرمزدانه به دست می اید در قدیم این ماده رنگی از هندوستان وارد می شود اما پس از آمدن قرمزدانه مکزیکی و جزایر قناری که جنس آن بهتر است قرمزدانه هندی از رواج افتاد . قرمزدانه در هوای آزاد فاسد نمی شود و طول مدت نگهداری به قدرت رنگی آن لطمه نمی زند آب سرد مقداری از قرمزدانه را در خود حل می کند و آب گرم مواد چربی و رنگ آن را حل می نماید محلول آن پس از مدتی در اثر تأثیر اکسیژن هوا رسوبی پدیدار می کند این ماده به صورت گرد نرم، خمیر تهیه می شود.
قرمزدانه را با«بیکربنات پتاسیم، زاج سفید، قلع،‌مس. آهن» دانه میدهند این ماده دارای خاصیت چند رنگی جالبی است و از آن با دندانه های گوناگون رنگهای مختلف به دست می آید.

ادامه مطلب ...

معرفی چند رنگزای طبیعی نیل-شمل

نیل-شمل

بوته ای شکل – دو ساله با ساقه چوبی .
گل : گل آذین خوشه ای و به رنگ سفید – صورتی و ارغوانی – هر گل دارای 5 کاسبرگ .
میوه مانند تخم فلفل سبز است .
زمان کاشت : اوایل بهار .
اتشار جغرافیایی : جنوب کشور و بلوچستان .
تاریخ نگاران منشاء این گیاه را هند میدانند واژه سانسکریت آن نیلا nila به معنی آبی پر رنگ است این ماده در رنگ الیاف بسیار با اهمیت بود . نیل از هند به کابل و سپس به خراسان میرسید و این ولایت از دیر باز یکی از مراکز مهم صادرات نیل بوده است . در قرن یازدهم میلادی نواحی خوزستان و فارس به خاطر و جود کارگاههای نساجی و شرایط آبیاری و هوای گرمسیری منطقه ی مهمی بارای پرورش نیل محسوب میشود .
در حال حاضر این گیاه در منطقه بنگال و گجرات کشت میشود روش سنتی بدست آوردن رنگ از نیل در هند به صورت زبر است :
برگهای گیاه را که حدود 75 درصد تا 90 درصد رنگ در آن یافت میشود خشک میکنند و پس از خرد کردن در ظرفهایی قرار میدهند و به آن آب میافزایند . مایع بدست آمده در ظروف زیرین جمع میشود . این مایع به رنگ زرد مایل به سبز است که تحت فشار آب آن گرفته میشود و به صورت خمیر در میآید و سپس به قطعات کوچک بریده و حمل میشود .
روش فعلی به این صورت است که پس از جدا کردن برگها از شاخه آن را در حوزهای چوبی میریزند و روی برگها چوب سنگین قرار میدهند و حوض را با آب پر میکنند . پس از چند ساعت تخمی ر برگها آغاز میشود و اننیدرید کربنیک و اکسیژن از برگها متصاعد میشود . آب سطح حوض ابتدا به رنگ زرد و سپس سبز تغییر میکند پس از تکمیل تخمیر برگها را از آب در می آورند و در ظرف دیگری میریزند و به سرعت به هم میزنند . وجود اکسیژن هوا باعث اکسیده شدن آن میشود و رنگ آن آبی پر رنگ میشود . البته میتوان با اضافه کردن مقداری امونیاک با سود عمل رسوب را سریعتر کرد . پس از کامل شدن عمل رسوب آب روی آن را خالی و رسوب را از صافی رد میکنند . حاصل عمل تکه های بزرگ و یا پودر نرم است . از آنجا که نیل ماده رنگی گرانی است قاچاق آن و همچنین اضافه کردن مواد مصنوعی به آن رایج است . در صورتی که نیل طبیعی دارای خصوصیات منحصر به فردی است که از طریق آن میتوان از طبیعی بودن ان اطلاع حاصل کرد .
از خصوصیات نیل طبیعی این است که در آب حل نمی شود و مواد آلی مانند الکل و اتر در آتن تاثیری ندارد . ولی اسد سولفوریک و اسید نیتریک نیل را در خود حل میکند . خصوصا اسید نیتریک ان را به زرد تغییر میدهد . اگر نیل را بجوشانیم بوی مخصوصی میدهد و از آن بخار سرخ متصاعد میشود . که اگر روی بخار ظرفی شیشهای بگیریم کریستالهایی دیده میشود ؛ این ماده ایندیگوتین است . همچنین سوزاندن نیل نیز بوی مخصوصی را از آن متصاعد میکند .
با آزمایش پتاس نیز آنیلین موجود در نیل از آن خارج میشود .
یکی دیگر از خصوصیات نیل این است که اگر برگهای آن را در مقابل اشعه خورشید قرار دهید سفید رنگ میشود و اگر همان برگ را در دست خورد کنید ؛ ماده سبز رنگی از آن خارج میشود و به رنگ آبی در می آید دانه های نیل را در اوایل بهار و یا پاییز در زمین میکارند و گاهی اوقات برای اینکه زودتر سبز شود مدت دو روز آن را در آب نگه میدارند و پس از جوانه زدن در زمین اصلی میکارند .
برای تهیه رنگ از بوته نیل باید ابتدا بوته را قبل از دمیدن آفتاب از قسمت فوقانی بوته ، در حدود 10 سانتیمتر بالاتر از خاک ، جدا کرد و بوته ها در مقابل آفتاب قرار داد تا خوب خشک شود ، سپس برگها را از شاخه ها جدا کرد .
برای رنگرزی با نیل باید رنگ را به طور خالص آماده کرد ، که به آن در اصطلاح رنگرزی محلول مادر میگویند . دستور آن چنین است که 7 گرم سود سوز آور تازه را در آب حل میکنیم ، 60 گرم نیل به ان اضافه میکنیم و سپس محلول را خوب هم میزنیم و انقدر بدان اضافه میکنیم تا حجم محلول به 3 لیتر برسد . محلول را مدت نیم ساعت به حال خود میگذاریم ، پس از این مدت محلول شفاف و زرد رنگی به دست خواهد امد که اگر قطره ای از آن را روی شیشه بریزیم به رنگ ابی در خواهد آمد .
این محلول را در ظرف در بسته نگهداری میکنیم و هر گاه برای رنگ رزی از درصد مختلف آن به نسبت تیرگی رنگ استفاده میکنیم .
نیل به آسانی جذب پشم نمیگردد و رنکرزی با آن احتیاج به مهارت رنگرز دارد تا نیل را با بهترین مواد از پشم تا آب و دندانه به کار گیرد .
با استفاده از نیل انواع سبزها را نیز با ترکیب رنگ زرد به دست می آورند .
بر گرفته از کتاب : فرایند و روشهای رنگرزی الیاف با مواد طبیعی ویکتوریا ج . افشار اتشارات دانشگاه هنر تهران 1375

اسپرک ( ورث ) – Reseda Luteola

اسپرک ( ورث ) – Reseda Luteola
گیاه یک ساله یا چند ساله تا اندازه ای کرک دار ، سبز کمرنگ به اندازه 20 الی 60 سانتیمتر .
گل : زرد رنگ ، کاسه برگهای خطی ، نیزه ای گل آذین خوشه ای .
مشخصات برگ : برگهای متناوب و ساده
موسم گل فروردین و اردیبهشت .
انتشار جغرافیایی : البرز ، تهران ، اطراف کرج ، قزوین ، منجیل ، شیرین سر ، آذر بایجان ، سراب ، خراسان ، تربت حیدریه ، شیراز .
این گیاه در آسای میانه و ایران به صورت وحشی و خود رو یافت میشود و حدود پنج هزار سال است که برای رنگرزی از آن استفاده میشود و رنگ حاصل از آن دارای ثبات کم نظیری است .
اسپرک نرمی و لطافت خاصی به الیاف پشمی و ابریشمی میبخشد نوع اهلی آن که برای استفاده از ماده رنگی ان کشت میشود ، دارای بوته ای به رنگ سبز روشن و شاخه های بلند و باریک به طول یک متر و نیم است .
نوع وحشی آن دارای شاخ و برگ زیاد و گل کم است و در اراضی مرطوب و شنزاردیده میشود . بهترین مناطق برای رشد این گیاه نواحی خراسان و کرمان و یزد است .
تمام قسمتهای گیاه دارای ماده رنگی است ولی ریشه آن کمتر از سایر قسمتها دارای ماده رنگی است و گلهای آن فراوانترین منبع رنگ محسوب میشوند ماده رنگی آن جوهر کارتامیک (Carthamic) است .
در ماههای آخر بهار و اوایل تابستان تخم اسپرک را در زمین میپاشند و پس از آنکه بزرگ و بارور شد آن را میچینند و در آفتاب خشک میکنند این عمل باید پیش از ریختن شکوفه ها انجام شود . از گیاه تازه نیز میتوان برای رنگرزی استفاده کرد . قسمت ریشه را که ماده رنگی کمتری دارد جدا میکنند و از بقیه قسمتها پس از خرد کردن استفاده میکنند . برای گرفتن رنگ باید مثل اغلب گیاهان آن را ساعتی جوشانید و پس از صاف شدن مورد استفاده قرار داد.

معرفی چند رنگزای طبیعی

روناس

گیاه علفی پایا.
گل : آذین گرزن ، واحد 5 کاسبرگ سبز ، 5 گلبرگ زرد .
میوه : آبدار سیاه رنگ ، کرک دار ، میوه آن به اندازه خردل است .
برگ : سبز رنگ ساده با لبه صاف ؛ اگر برگ را در بین دستها مالش دهیم دست به رنگ قرمز تند مایل به سیاه در میآید
مشخصات ریشه : ریشه از نوع راست ساده است . ریشه این گیاه در نواحی شن زار تا عمق یک متری خاک فرو میرود . در رنگرزی با رناس مهمترین عامل میزان عمر ریشه است . رنگهای قرمز شاداب و متمایل به سرخ از ریشه های چهار و ÷نج ساله آن به دست می آید و ریشه هفت ساله رنگهای لاکی و ارغوانی و ریشه های سه ساله نارنجی تیره پدید می آورد .جنس رناس نیز در رنگ آن عامل موثری است . از ریشه گونه هایی که در مناطق سردسیری میرویند ، لاکی پر مایه تری نسبت به مناطق معتدل و گرمسیر به دست می آید .
به همین علت است که رنگ لاکی به دست آمده از رناس آذربایجان و خراسان که مناطق سردسیری هستند با رنگهای بدست آمده از رناس کرمان و فارس ، که مناطق گرمسیری محسوب میشوند تفاوت بارزی دارد


ادامه مطلب ...