فناوری نانو توانسته منسوجات را متنوع و کارآمدتر کند و این درحالیاست که این افزایش کارآیی با کاهش هزینههای تولید نیز همراه شده است. از خواص جدیدی که از منسوجات با استفاده از فناوری نانو بهدست آمده است میتوان به ضدباکتری، ضدبو، لکهگریزی و مقاومت بالا در برابر آتش اشاره کرد. با توجه به این مزایا فناوری نانو تاثیر فراوانی در بخش منسوجات ورزشی گذاشته است.
درحالحاضر بسیاری از شرکتهای صاحبنام کالاهای ورزشی کیفیت محصولات خود را با استفاده از این فناوری ارتقا دادهاند. این درحالی است که یکی از مهمترین دغدغههای تولیدکنندگان پوشاک ورزشی، قابلیت تنفسپذیری لباسهای ورزشی است. به غیر از ویژگیهای خودتمیزشوندگی و ضدباکتریبودن، استفاده از فناوری نانو در لباسهای ورزشی قابلیت عملکردی بالایی برای ورزشکاران فراهم میکند، زیرا این لباسها سبک و درعینحال راحت و ضدضربه هستند و ورزشکار را در برابر سرما، آب و پرتوهای فرابنفش محافظت کرده و از دوام و انعطافپذیری خوبی برخوردارند. افزایش راحتی فیزیولوژیکی این لباسها، نیز بر تندرستی و عملکرد ورزشکار اثر مثبت دارد. به طور کلی، فناوریهای نانو در صنعت منسوجات ورزشی را میتوان به ۳ طبقه تقسیم کرد:
۱-فناوریهای ارتقادهنده عملکرد و کارآیی موجود در مواد نساجی، برای نمونه ارتقای مقاومت پوششی-پارگی، آبدوستی یا آبگریزی، خواص عایقی و مقاومت در برابر شعلهوری.
۲-فناوریهای ارائهکننده عملکرد جدید که پیش از این در منسوجات مطرح نشده باشد، مانند ضدمیکروبی، خودتمیزشوندگی، رسانایی، رهایش کنترلشده مواد و محافظت در برابر پرتو فرابنفش.
۳-فناوریهای توسعهدهنده منسوجات هوشمند، بهطوریکه منسوج را در برابر دادههای ورودی پاسخگو میکند که خصوصیات ویژهای را نشان دهد یا اینکه قابلیت احساس و تحریک داشته باشد.
فرصتهای تجاری در منسوجات ورزشی نانویی
بازار منسوجات ورزشی-بیرونی، زنجیره طولانی را از تولید لیف تا ریسندگی نخ، بافندگی پارچه، طراحی و تولید لباس و کفش تکمیلشده شامل میشود. فرصتهای عمده تجاری فناوری نانو در صنایع پوشاک و لباس ورزشی را میتوان به ۳ دسته پوششدهی، منسوجات هوشمند و الیاف تقسیمبندی کرد.
پوششدهی
پوششدهی منسوجات با استفاده از فناوری نانو میتواند خواص ویژهای را به همراه داشته باشد. برای مثال، پوششدهی منسوج با نانوذرات نقره یا اکسیدروی موجب از بینرفتن باکتریها و حذف بوی ناخوشایند و نیز حفاظت در برابر پرتو فرابنفش میشود. خواص خودتمیزشوندگی منسوج از طریق پوششدهی منسوج با نانوذرات دیاکسیدتیتانیوم قابلدستیابی است. همچنین میتوان با پوششدهی منسوج با بلوکهکننده معدنی پرتو فرابنفش نظیر نانوذرات دیاکسید تیتانیوم، اکسیدروی، دیاکسید سیلیس و اکسید آلومینیوم، منسوج محافظ در برابر پرتو فرابنفش تهیه کرد.
منسوجات هوشمند
منسوج هوشمند عبارت است از یک سامانه هوشمند که قادر به حس کردن شرایط و محرکهای محیطی است. محرکها و پاسخها میتوانند به صورت شاخصهای الکتریکی، حرارتی، مکانیکی، شیمیایی، مغناطیسی و... باشند.
منسوجات تنظیمکننده دما نمونهای از منسوجات هوشمند به شمار میروند به طوریکه این قابلیت را دارند که در محیطهای سرد با آزادسازی انرژی حرارتی ذخیره شده تولید گرما کنند و در محیطهای گرم با جذب انرژی حرارتی، احساس خنکی را ایجاد کنند. بسیاری از منسوجات هوشمند در انواع پوشاک استفاده میشوند و هدف آنها ایمنی یا بهداشت یا راحتی در استفاده از منسوج است. لباس هایی که عرق را جذب میکنند نیز به نوعی هوشمند هستند، چراکه باعث میشوند در شرایط خاص لباس راحت باشد. در چنین لباسهایی سطح مقطع الیاف و خصوصیات عبوردهی و جذب آنها اهمیت دارد. با این تعاریف، امروز این منسوجات در صنعت پوشاک ورزشی جایگاه خوبی پیدا کردهاند.
الیافنانو الیاف با خواص ضدمیکروبی یا نانوالیاف محافظ در برابر پرتو فرابنفش از جمله کاربردهای الیافی در منسوجات به شمار میرود. برای مثال، از نانوالیاف ضدمیکروبی میتوان بدون آنکه خواص دیگر پارچه مانند دوام، اثربخشی، ثبات رنگ، قابلیت تولید، راحتی و نرخ تحتتاثیر قرار گیرد، در تولید لباسهای ورزشی ضدبوهای نامطبوع استفاده کرد. یک شرکت فناور فعال در این زمینه یک محصول نانو مهندسی شده را تولید و روانه بازار کرده است. این محصول شامل الیاف نانونقره، تارهای شبهپنبهای زغال چوب بامبو، الیاف دارای ویژگی جذب و خشک شدن سریع، الیاف محافظ پرتو ماورایبنفش، الیاف گرم و سبک است.
از این الیاف میتوان در لباسهای زیر، لباسهای ورزشی و پوشاک غیررسمی استفاده کرد.