برای ما هم عجیب بود؛ اینکه کشوری مانند ایران که تعداد خانمهای چادری در آن زیاد است، تنها ۶ماه است که بهطور رسمی و جدی شروع به تولید چادر مشکی با کیفیت قابل رقابت در بازار جهانی کرده است؛ یعنی تا قبل از این، اغلب چادرهایی که بانوان ایرانی سر میکردند تولید کره بودند و ژاپن، کمی قدیمیتر هم چادر مادربزرگهایمان تولید سوئیس بود.
اما حالا، 4واحد صنعتی کمتر از یک سال است که خط تولید چادر مشکی به راه انداختهاند. کارخانه نساجی حجاب شهرکرد، یکی از این واحدهای صنعتی است که امتحانش را در سال گذشته که نمونههای آزمایشی تولید میکرد، پس داده است. با میر محمدتقی دانایی هوشیاری، مدیرعامل شرکت نساجی حجاب شهرکرد، درباره این اتفاق مهم حرف زدیم؛ از روزهایی که فقط واردکننده چادر بودیم تا امروز که تولیدکنندگان در تلاش هستند تا همین واردات اندک را هم به صفر برسانند.
چرا صنعتگران کشور ما اینقدر دیر به فکر تولید چادر افتادند؟
بحثش طولانی و مفصل است. بیشتر از 100سال است که چادر، پوششی عقیدتی و عمومی در کشور ما محسوب میشود. اما در همه این سالها، تکنولوژی تولید چادر وجود نداشت و ایران نمیتوانست دانش فنی تولید آن را از دیگر کشورها بگیرد؛ به همین دلیل در تمام این سالها، ما یک واردکننده محض بودیم. نخستین سری چادرهایی که وارد شد، از سوئیس آمد. البته آنها پارچه چادری نبودند؛ نوعی پارچه لباسی مشکی بودند که بهعنوان چادر استفاده میشدند. بعد از جنگ جهانی دوم، ژاپن بود که عرصه تولید چادر را بهدست گرفت و سالهای طولانیتری را نسبت به سوئیس در زمینه تولید چادر مشکی گذراند. بعد از ژاپن، کره وارد رقابت شد و این تکنولوژی را از ژاپن گرفت، تولید چادر را توسعه داد و هنوز هم موفق است؛ یعنی درحال حاضر، اکثر چادرهای مصرفی خانمهای ایرانی، جنسهای کرهای هستند.
کمی درباره انواع چادرهای تولیدی برایمان توضیح میدهید؟
در دنیا چادرهایی با نامهای مختلف وجود دارد که تولیدکنندهها براساس فرهنگ و آداب و رسوم هر کشور آن را تولید میکنند. نوعی از آنها، بلک چادرها یا همان چادرهای مشکی هستند که همه دنیا هم آن را دقیقا به همین اسم میشناسند. یک نوع از اینها، پارچههای کاملا مشکی هستند که فقط خانمهای ایرانی در ایران یا بر سر ایرانیهایی که برای زیارت به کشورهای سوریه، عراق و عربستان رفتهاند، دیده میشوند. اینها در واقع نوعی چادر سنتی با فرهنگ ایرانی هستند و پارچهشان حاشیه دارد. نوع دیگر چادرها، عبایی هستند که از روز اول تولیدشان، با هدف و برای مصرف ایران نبوده اما اخیرا مورد استقبال ایرانیها قرار گرفته است. چادرهای عبایی، حاشیه ندارند و همه آن را به این اسم میشناسند. تقریبا به شکل لباس و نوعی مانتو هستند. این لباس، نوعهای مختلفی دارد که حالا دیگر به گوشمان خیلی آشناست؛ لبنانی، ملی، دانشجویی، عربی و... که با زیپ، قیطان، دوخت و هرچیز دیگری به هم متصل میشود. عبایی بیشتر از چادر مشکی تولید میشود، چون همه خانمهای مسلمان در هر کجای دنیا مثل آمریکا و انگلیس و... هم آن را سرشان میکنند. دانستن این تفاوتها و این فرهنگها، خیلی به کرهایها برای تولید چادرهای موردپسند مردم سراسر دنیا کمک کرده است.
یعنی ایران نمیتوانست چادر مشکی مورد سلیقه مردم خودش را تولید کند؟
نتوانستن و نخواستن، دو موضوع متفاوت است. قطعا نمیشود گفت که نمیتواند. محصولات پیچیدهتری از چادر در خطوط نساجی ایران تولید میشود که تولید چادر مشکی در مقام مقایسه کار خیلی سختی نیست؛ مثل تولید شلوار جینهایی با شکلها و افکتهای مختلف؛ اما این عزم وجود داشته که تولید بشود و شده است. از سوی دیگر قابلیت رقابت در قیمت و کیفیت وجود داشته، پس تولید و عرضه شده است. شاید بتوان گفت که در مورد پارچه چادری امکان رقابت کیفی و قیمتی و شاید عزمی استوار وجود نداشت و اینطور بهنظر میآید که بعد از گذشت سالها از پیروزی انقلاب اسلامی، این مهم باید از سیاستگذاران صنعت کشور مورد توقع قرار میگرفت که در راستای تولید چنین کالایی اقدام بایسته انجام دهند.
چرا وجود نداشت؟
چادر کالایی با حاشیه سود بسیار بالا برای واردکننده است، به همین دلیل خیلیها ترجیح میدادند که چادر همچنان وارد شود نه اینکه دانشفنیاش را بخریم و خودمان آن را تولید کنیم. البته این خیلی موضوع عجیب و غریبی نیست. شما اگر بخواهید چیزی بخرید و بفروشید، حتما به حاشیه سود آن کالا توجه میکنید و سودش را برای خودتان درنظر میگیرید. واردکنندهها هم حاشیه سود خوبی را برای خودشان میدیدند و موافق کم شدن این واردات نبودند ولی شاید بیشتر به سیاستگذاران این صنعت باید گله کرد که چرا بیشتر و پیشتر چنین رغبتی ایجاد نکردهاند.
از چه سالی دانش تولیدش را پیدا کردیم؟
کارخانه حجاب شهرکرد از سال69 تاسیس شده و از سال72 هم تولید سالی 800هزار متر را داشت اما بعد از مدتی بهعلت عدمامکان رقابت از دور حذف شد تا بهمنماه سال94 که تولید آزمایشی چادر مشکی، در خط جدید تولید و با ماشینآلات جدید و دانش فنی به روز رسانده شده دوباره از سر گرفته شد.
سرمایهگذاری اولیه برای راهاندازی خط تولید چادر مشکی چقدر است؟
پروژه خط تولید چادر مشکی حجاب، 20 میلیون و 64 هزار یورو، سرمایهگذاری ارزی داشته است. در واقع میتوانم بگویم که مجموع ارزی و ریالی این سرمایهگذاری 110میلیارد تومان بوده که برای تولید سالانه 10میلیون متر هزینه شده است.
پس تولید پارچه چادری در شرکت نساجی حجاب متوقف شد تا اواخر سال94؛ بعدش چه شد؟
شرکت نساجی حجاب شهرکرد، برای تولید چادر مشکی تجهیزشد. شروع تولید چادر مشکی، خودش نکته مثبتی بود اما ما به یک شروع آزمایشی برای امتحان دستگاههایمان نیاز داشتیم. از بهمنماه 94، تولید پارچه چادر مشکی برای تنظیم نهایی ماشینها لازم بود؛ اینکه ببینیم این ماشینها برای چادرهای با کیفیت، قابل بهرهبرداری هستند یا نه. اما از ابتدای سال95 به اینطرف، تولید چادر از مرحله آزمایشی خارج شده و به مرحله اصلی رسیده و قابل رقابت شده است.
در حال حاضر، تولید چادر مشکی به میزانی که باید میرسید، رسیده؟
چیزی که حالا در نساجی حجاب شهرکرد اتفاق میافتد، این است که بهرهبرداری از این پروژه تاکنون با 30درصد ظرفیت کل انجام میشود و بهتدریج این ظرفیت افزایش پیدا میکند. دغدغه فعلی ما، بحث سرمایه در گردش است. در واقع همه ماشینآلات نصب و راهاندازی شدهاند و همهچیز سر جایش است. اما سرمایه گردش بزرگی لازم است تا این روال همچنان ادامه داشته باشد.
از نظر کیفیت چطور؟ چادر مشکی تولید داخل، توانسته با چادرهای کرهای که این همه سال مورد توجه مردم بودهاند، برابری کند؟
دانش فنی به همراه کارشناسان تولید، از کشور کرهجنوبی تأمین شد تا با آخرین ماشینآلات روز کرهجنوبی و همچنین اروپا و با مواداولیه و رنگ و موادشیمیایی خاص مورد نیاز که از کرهجنوبی وارد شده براساس نسخههای کاری کارشناسان کرهای محصول کرهای تولید شود که همان کیفیت و قابلیتها را داشته باشد.
وزارت صنعت و معدن، روی داشتن تولید 4واحد تولیدکننده دیگر اصرار دارد؛ نظر شما در اینباره چیست؟
واقعیت این است که بهخاطر نیاز مملکت، دستکم چیزی حدود 50میلیون متر چادر مشکی وارد میشود. ما برای اینکه بتوانیم نیاز کشور را برآورده و مقدار واردات را به صفر نزدیک کنیم، نیاز به واحدهای تولیدکننده دیگری هم داریم. در حقیقت ما نهتنها با این قضیه مشکلی نداریم، بلکه از رقابت سالم، استقبال هم میکنیم.
اگر بخواهید ویژگی برتر نساجی حجاب شهرکرد را برای پروژه چادر مشکی بگویید، از چه چیزی نام میبرید؟
شرکت نساجی حجاب بهمنظور تولید پارچه چادر مشکی مرغوب، با روش مهندسی معکوس اقدام کرده؛ یعنی از محصول مورد توجه و استقبال مردم به تولیدکننده خارجی آن رسیده و در یک دوره طولانی تحقیق و بررسی علمی و عملی به طراحی و خرید یک خط تولید کامل برای تولید پارچه چادر مشکی مرغوب دست پیدا کرده است. علاوه بر این با خرید دانش فنی و نام تجاری و به کارگیری متخصصین کرهای بهصورت عملی و در خط تولید، به استانداردهای لازم رسیده و این فرایندی است که این شرکت را متمایز میکند.
آیا ما چادر ایرانی سر میکنیم؟
سلایق مصرفکننده در انتخاب محصول بسیار تعیینکننده است و با توجه بهوجود امکان ایجاد تنوع در تولیدات ما، امکان برآورده کردن نیاز مصرفکنندگان فراهم است. متاسفانه فعلا بسیاری از مشتریان فعلا محصولات خریداری شده را با اسامی کرهای و وارداتی عرضه میکنند. برای اینکه چادر ایرانی جا بیفتد زمان لازم است. ابتدا باید این باور در مردم ایجاد شود که لزوما کالای وارداتی بهتر از کالای تولید داخل نیست. از طرف دیگر تولیدات شرکت نساجی حجاب، در همه زمینهها مانند لباسیها و پردهایها و مقنعهای و شالها و روسریها و فاستونیها و امثال اینها، صرفا براساس سفارش مشتریان است نه برای موجودی انبار؛ بدینترتیب که در واقع هیچچیزی برای فروش بدون سفارش نداریم؛ بنابراین، این مشتری است که تعیین میکند کالا با چه نامی وارد بازار شود و تصمیمگیرنده او است. البته ما با وجود تمامی این موارد، هنوز در حال سعی و خطا هستیم که تولیدات را بهینه کنیم. سلایق هم خیلی متفاوت است. خانمی زنگ میزند که چادری که تولید میکنید، نازک است؛ خب، وقتی ما سنگین تولید میکنیم، تعدادی دیگر میگویند خیلی سنگین است و اذیت میشویم. یکی دیگرمیگوید ما که مانتو و روسری میپوشیم، چادری که شما تولید میکنید لازم نیست که خیلی ضخیم باشد؛ یعنی اگر من میگویم سعی و خطا، منظورم تفاوت در نوع چادر است که بیشتر مورد اقبال قرار بگیرد، نه اینکه هنوز در کیفیت دچار ضعف و نقص هستیم. چیزی که ما در حال حاضر تولید میکنیم، 12 نوع ضخامت و وزن و طرح متفاوت دارد که همه براساس نظر مشتریان بوده است.
منبع: همشهری