در نخستین روزهای معاملاتی سال 2016 با افزایش تنش در خاورمیانه، قیمت نفت با رشد قابلتوجهی مواجه شد. اما به نظر نمیرسد این رشد بتواند تداوم چندانی داشته باشد. با وجود اینکه عرضه مازاد در بازارهای نفتی همچنان وجود دارد، ولی تنشهای سیاسی تمایلی تاریخی برای مختل کردن روند بازار دارند. در هفته گذشته، عربستان سعودی 47 زندانی خود را اعدام کرد که شیخ نمر روحانی شیعه یکی از آنها بود.
این اقدام باعث شد تا معترضان در ایران به سفارت عربستان حمله کرده و نسبت به این اقدام واکنش نشان دهند. در پاسخ، عربستان نیز روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد و دیپلماتهای ایرانی را از این کشور اخراج کرد. متحدان عربستان در خلیج فارس نیز به تبعیت از این کشور، سطح روابط دیپلماتیک خود با ایران را کاهش دادند. درگیری میان ایران و عربستان از ماهها قبل به دلیل اختلاف بر سر یمن و سوریه آغاز شده بود.
افزایش چشمگیر قیمت نفت در حالی صورت گرفت که بازارهای مالی در اولین روز معاملاتی سال جدید بسیار آشفته بودند. بازار سهام آمریکا افتی 2 درصدی داشته که ناشی از اخبار بد اقتصادی چین بوده است. اطلاعات جدید نشان میدهد که فعالیت کارخانههای چنی در دسامبر به شدت کاهش یافته است.
این موضوع، یادآور خاطرات بد تابستان 2015 است، زمانی که چین از هفتهها سقوط در بازار سهام رنج میبرد. شکاف اقتصادی در آن زمان درمان نشد و آمار کارخانهها از ماه دسامبر نشان از افت شدید در چین میداد. کندی اقتصاد موجب افت ارزش بیشتر یوان و کاهش تقاضای نفت چین شد.
در واقع، نیروهای اقتصادجهانی، در کنار اصل عرضه و تقاضای نفتی، نقش پررنگتری نسبت به تنش میان ایران و عربستان در بازار جهانی ایفا میکنند. مگر در مواردی که درگیری بسیار حاد شود، عرضه مازاد همچنان تاثیر بیشتری نسبت تنش میان تهران و ریاض روی قیمت نفت خواهد داد.
بعید به نظر میرسد که اوپک با استراتژی کاهش تولید موافقت کند، ولی در حال حاضر هرکسی میتواند هرگونه همکاری میان ایران و عربستان را در این زمینه رد کند. هر دو کشور به افزایش تولید خود ادامه میدهند و با ارزانتر فروختن نفت خود قصد کنار زدن یکدیگر از بازار را دارند.
در همین حال، اولین محموله نفتی آمریکا در این هفته سواحل این کشور را ترک میکند. کونکوفیلیپس و نواستارانریی اولین شرکتهای صادرکننده نفت آمریکا نام گرفتند. گروه بزرگ تجارت نفتی ویتول این محموله نفتی را خریداری کرده است. تا زمانی که برنت و وستتگزاس اینترمدییت در نزدیکی هم معامله میشوند، صادرات نفت از آمریکا در حجمهای زیاد اتفاق نمیافتد.
ضعف اقتصاد جهانی و عرضه مازاد همچنان به فشار بر روی قیمت نفت خام ادامه میدهند. در حال حاضر، تنش در خاورمیانه تنها موجب رشد اندکی در بازار نفتی شده است ولی قدرت کافی برای ادامه داشتن این رشد قیمتی را نخواهد داشت.