شهرستان گرمسار یکی از قطبهای تولید پنبه این طلای سفید کشورمان محسوب میشود که هر ساله سطح زیر کشتی بالغ بر 4500 تا7500 هکتار را بسته به شرایط بازار و سال پر آبی به خود اختصاص میدهد. این در حالی است که هزینههای زیاد کشت از یک سو و کاهش نرخ قیمت خرید این محصول استراتژیک از سوی دولت و در نتیجه حضور دلالان و سودجویان در بازار خرید و فروش از طرف دیگر سبب بی رغبتی کشاورزان نسبت به کاشت آن شده است.
به گزارش مهر، پنبه معروف به طلای سفید یکی از محصولات استراتژیک ایران است. در شهرستانهای گرمسار و آرادان استان سمنان از سالیان بسیار دور کشت این محصول به صورت سنتی و صنعتی انجام میشود.یکی از قدیمی ترین کارخانههای پنبه پاک کنی نیز با عمری بالغ بر 90 سال در این شهرستان در حال فعالیت است. در حال حاضر در منطقه 5 کارخانه پنبه پاک کنی دیگر وجود دارد که از این تعداد تنها 4 کارخانه، آن هم با حداقل ظرفیت کاری و تنها در یک شیفت کار میکنند.پنبه به لحاظ اهمیت منحصر بفرد کاربردی خود در صنایع مختلف به ویژه نساجی، روغنکشی، خوراک دام، صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد. کیفیت و برتری الیاف و وابستگی اقتصاد خانوار کشورهای زیادی از جهان به زراعت، تولید و فرآوری این محصول، جایگاه پنبه را در تجارت جهانی ویژه میکند.با توجه به سطح زیر کشت بالا و تولید محصول با کیفیت و علیرغم اینکه بخش کشاورزی از جمله اصلی ترین ارکان رشد و توسعه در شهرستانهای گرمسار و آرادان محسوب میشود، طی سالهای اخیر به علت افزایش هزینههای تولید، واردات محلوج، سیاستهای غیرحمایتی دولت و کمبود سرمایه گذاری در بخش کشاورزی، به دلیل نبود یا اجرایی نشدن برنامه منسجم و مدون، باعث نامناسب بودن قیمت محلوج در بازار و بالطبع عدم فروش و طولانی شدن زمان پرداخت مطالبات کشاورزان شده است.تمامی این مشکلات سبب کاهش قابل توجه سطح زیر کشت پنبه و از بین رفتن فرصتهای شتغلی و مهاجرت روستائیان به شهر شده است. در این راستا به منظور بررسی بیشتر این موانع و مشکلات به سراغ کشاورزان و دست اندرکاران رفته و نظرات آنها را جویا شدیم.
دولت یارانه پنبه را به جای تولید کننده به مصرف کننده میدهد
یک کشاورز پنبه کار گرمساری گفت: دولت برخلاف بسیاری از محصولات کشاورزی، به جای آنکه یارانه این محصول استراتژیک را به تولیدکننده دهد، به مصرف کننده میدهد.عزیز قنبری افزود: این درحالی که هزینه کارگر و گرانی سموم کشاورزی و همچنین افزایش قیمت ادوات کشاورزی معضلاتی است که کشاورزان پنبه کار با آن دست به گریبانند و بهبود این امر مستلزم حمایت دولت است.پنبه کار دیگر گرمساری نیز پایین بودن قیمیت پنبه و عدم خرید تضمینی دولت را سبب بی رغبتی کشاورزان پنبه کار دانست و خاطر نشان کرد: از دهه شصت پنبه کاری میکنم ولی سالهای اخیر به دلیل نامناسب بودن وضعیت مطرح شده به کشت محصولات دیگر کشاورزی روی آورده ام.شاه حسینی از دیگر پنبه کاران گرمساری تصریح کرد: وقتی دولت بدون درنظر گرفتن بستر تولیدات این محصول اقدام به واردات بی رویه میکند، تقاضای پنبه در بازار بسیار کم شده و کارخانهها رغبتی برای خرید محصول یا پرداخت به موقع پول آن ندارند.
اراضی پنبه از 180 هزار هکتار رکود کرد
مدیر عامل اتحادیه تعاونیهای روستایی شهرستان گرمسار با تاکید بر این که در سالهای گذشته حمایت ویژه ای از پنبه کاران در کشور انجام نشده عنوان کرد: رکود اراضی کشاورزی پنبه از 180 هزار هکتار به اراضی به مراتب کمتر در سالهای اخیر تاسف بار است.ابراهیم حسنانی عدم توجه مسئولان به کاهش سطح زیر کشت پنبه را نگران کننده خواند و اذعان داشت: افت کشت پنبه در سالهای اخیر در شهرستانهای گرمسار و آرادان از 9 هزار هکتار تا سه هکتار برای بازار داخلی این محصول نگران کننده است.وی با یادآوری این مطلب که در سال زراعی 92 سطح زیر کشت این محصول در شهرستانهای گرمسار و آرادان حدود چهار هزار هکتار با تولیدمیانگین 2.5 تن در هکتار بود ابراز داشت: هزینه کشت این محصول همه ساله با افزایش قیمت نهادهها رو به افزایش میرود و متاسفانه همین افزایش قیمت محصول دست آویز بازار واردات شده است.مدیرعامل اتحادیه تعاونی روستایی شهرستان گرمسار در ادامه با اشاره به اینکه هزینه تمام شده محصول با قیمت آن اکثرا به نسبتهای 65 به 35 و 75 به 25 و 20 در نوسان است ادامه داد: ضرر این تفاوت قیمت را کشاورزان متحمل میشوند و این مسئله فقط به دلیل آن است که مسئولینی که باید به موقع به یاری کشاورزان بشتابند گویا فراموش کرده اند که باید این قشراز هموطنان را به جای کشاورزان کشورهای دیگر مورد حمایت خود قرار دهند.حسنانی از شرایط پیش آمده و فشارهای زیرکانه دلالان ابراز نگرانی کرد و اظهار داشت: متاسفانه این گروه شرایطی فراهم کرده اند که امکان فروش مستقیم محلوج به کارخانجات نساجی امکان پذیر نیست و این مجموعه هر روز با مراجعات مکرر کشاورزان طلبکار روبروست.وی با تاکید بر این که در کمیته مشورتی مجموعه تعاونیهای روستایی شهرستان سعی بر این است که مشورتی مذاکرات و عقد قرارداد، بازار فروش محصول کشاورزان گرمساری نه تنها در سال جاری بلکه در سالیان آتی نیز با شرایطی مناسب محقق شود بیان داشت: حصول نتیجه مذاکرات و فراهم آمدن شرایط مناسب فروش مستلزم زمان بیشتر است.
در حال حاضر متقاضی خرید محلوج داخلی وجود ندارد
رئیس اداره تعاون روستایی شهرستان گرمسار هم با اشاره به این که خرید وش پنبه در سالجاری با قیمت کیلوئی دو هزار و 766 تومان با توجه به قیمت محلوج از قرار کیلوئی شش هزار و 700 تومان شروع شد افزود: متاسفانه این قیمت با تعرفه بسیار اندکش به سرعت هم پایین آمد و در حال حاضر متقاضی خرید محلوج داخلی وجود ندارد.محمدباقر محمد حسین خاطر نشان کرد: کارخانجاتی که از محلوج داخلی استفاده میکنند هم متاسفانه از طریق واسطهها اقدام به خرید محلوج میکنند و در نتیجه قیمت خرید وش بسرعت کاهش یافته و در حال حاضر به کیلوئی دو هزار و 400 تومان رسیده است.وی بالا بودن قیمت تمام شده محلوج داخلی و عدم استقبال کارخانجات نساجی از محلوج داخلی و ترجیح به استفاده از محلوج خارجی و کارکرد برخی کارخانجات ریسندگی و بافندگی با کمتر از ظرفیت اسمی را از مشکلات موجود پنبه کاران بر شمرد و تصریح کرد: هم زمانی خرید وش از کشاورزان و ورود محلوج خارجی با کمترین تعرفه گمرکی از سایر کشورها، عدم وجود ثبات قیمت در طول زمان خرید و ایجاد سردرگمی در کشاورزان و خریداران وش (تعاونیهای روستایی) و نبود نظارت فنی کافی بر چگونگی استحصال وش پنبه در کارخانجات پنبه پاک کنی، نیز از دیگر مشکلات پنبه کاران است.
حضور سودجویان و دلالان در بازار خرید وش پنبه خطرناک است
رئیس اداره تعاون روستایی شهرستان گرمسار از دیگر موانع موجود بر سر راه پنبه کاران این شهرستان را نبود کارشناس پنبه درخصوص تعیین رقم کارشناسی محلوج، حضور جدی سودجویان، دلالان و واسطه گران در بازار خرید وش پنبه و فورش محلوج، به روز نبودن ماشین آلات کارخانجات پنبه پاک کنی در سطح شهرستان و نامتعارف بودن ضایعات محلوج و طولانی شدن زمان بررسی برای درخواست تسهیلات بانکی و عدم پرداخت تسهیلات تخصیصی به تعاونیها توسط بانک کشاورزی شعبه مرکزی گرمسار تا زمان این گزارش دانست.این مقام مسئول پیشنهاد کرد: در زمان خرید وش و تولید محلوج از هر گونه واردات محلوج (ماههای شهریور و بهمن) خودداری و کارخانجات نساجی ملزم به خرید محلوج داخلی شوند.محمد حسینی با اشاره به اینکه با وجود گذشت چندین ماه از برداشت وش پنبه و تبدیل آن به محلوج، میزان قابل توجهی از این محصول م هنوز به فروش نرفته عنوان کرد: هم اکنون حدود 400 تن محلوج، تعاونی روستایی به ارزش 30 میلیارد ریال به علت نبود متولی و خریدار در انبارهای تعاونی باقی مانده است.وی ارزش این مقدار محلوج را حدود 24 میلیارد ریال عنوان کرد و اذعان داشت: اگر مشکل فروش این میزان محلوج برطرف و پول آن به تعاونیها تزریق شود زمینه برای تحول اساسی در بخش کشاورزی این شهرستان محیا خواهد شد.
حمایت از تولیدات داخلی سبب رونق اقتصادی کشور خواهد شد
رئیس سابق اداره تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی شهرستان گرمسار نیز ضمن اشاره به اینکه حمایت از تولیدات داخلی، سبب توسعه فضای کسب و کار، رونق اقتصاد کشور و قطع وابستگی به خارج میشود گفت: خرید محلوج پنبه کاران با قیمت مناسب و ارج نهادن به تلاشها و زحمات کشاورزان در رونق و گسترش کشت و احیای مجدد صنعت پنبه نقش موثری دارد.حمید رضا میرآخوری با بیان این مطلب که کشت محصول استراتژیک پنبه در هر هکتار موجب اشتغال به کار نزدیک به 100 نفر بصورت مستقیم و غیر مستقیم میشود افزود: صنعت پنبه یکی از صنایعی است که در حال حاضر درصد بسیار پایینی از مراحل تولید آن در کشور به صورت مکانیزه انجام میشود به همین دلیل عدم کشت مکانیزه به یکی از بزرگترین مشکلات پنبه کاران در مقایسه با برخی محصولات کشاورزی مانند سویا و ذرت تبدیل شده است.وی مغفول ماندن این صنعت را با وجود وابسته بودن بیش از 60 مورد از صنایع کشور به پنبه را موجب شگفتی دانست و خاطرنشان کرد: از زمانی که پنبه تولید میشود به بیش از 60 نوع فرآورده تبدیل و 60 صنعت را فعال میکند که با نابودی این صنعت تمام این صنایع نیز با خطر نابودی مواجه میشود.