در پی سقوط بازار سرمایه و زیانهای سنگین بسیاری از
سهامداران خرد در این بازار، متأسفانه باز هم میبینیم که مدیران بازار
سرمایه به روال گذشته، به جای اینکه به مشکلات ساختاری و اساسی بازار
سرمایه توجه کرده و زمینه مناسب برای ایجاد امنیت در سرمایهگذاری و کم
کردن ریسک سرمایهگذاری را فراهم کنند، در پی روشهای منسوخ و دخالتهای
بیجا در بازار روی آوردهاند.
به گزارش «تابناک» در نشست اخیر مدیران ارشد بازار سرمایه درباره وضعیت
کنونی بازار، از طرح جدیدی رونمایی شد که بر پایه آن، مدیران بورس عملا
در مکانیزم عرضه و تقاضا دخالت کرده و بنیان بازار را به این روش زیر سؤال
بردهاند.
طرح جدید مقرر میدارد که بین ساعت ۸:۳۰ تا ۱۲ هر روز،
بیشترین حجم سفارشهای فروش وارده توسط هر کد معاملاتی ـ اعم از حقیقی و
حقوقی ـ در هر نماد معادل ۲ درصد حجم مبنا یا ۵۰ هزار سهم ـ هر کدام بیشتر
باشد ـ خواهد بود.
بنا بر این گزارش، این طرح در پی کاستن از
حجم سفارشهای فروش و در نتیجه جلوگیری از افت مستقیم شاخص بازار سرمایه
است؛ به عبارتی، مدیران بورس با دخالت مستقیم در عملکرد بازار، ضمن زیر
سؤال بردن فلسفه ذاتی بازار سرمایه، میکوشند که شاخص بازار را تصنعی به
ثبات برسانند.
این در حالی است که بارها اشاره شده که بورس
مشکلات ساختاری دارد و هنوز بازار سرمایه در اقتصاد کشور به جایگاه اساسی
خود نرسیده است و سرمایهگذاری در این بازار به هیچ وجه امنیت ندارد.
در
همین زمینه، دکتر حمید میر معینی، کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با
«تابناک» اشاره کرد: رفتار متولیان و مسئولان بازار بورس، جای انتقاد بسیار
دارد، چرا که بنا به صلاحدید خود تصمیمهایی میگیرند که وزن
دخالتهای مستقیم در بازار را افزایش داده و دیگر آنکه بیشتر این
تصمیمها آنی و بدون برنامه و مسکنوار است.
وی افزود: هماکنون
نگاه جامعه به بورس بسیار ضعیف بوده و واقعیت این است که متولیان بورس باید
نقش و جایگاه بازار سرمایه را در اقتصاد کشور برای جامعه و تصمیم گیرندگان
و دولتمردان تشریح کنند؛ اما بر خلاف این رویکرد، میبینیم که یکسری
مکانیزمها و تصمیمگیریهای مقطعی و مسکنوار را ـ که در گذشته نیز تجربه
شده و به درد آینده نمیخورد ـ در دستور کار خود قرار میدهند.
میر
معینی در تشریح اهمیت بازار سرمایه در یک اقتصاد توسعه یافته گفت: بازار
سرمایه، یکی از بزرگترین ابزارهای توسعه اقتصادی است. در اصول اقتصادی
گفته میشود که کار و سرمایه دو نهاده مهم تولید هستند و ابزار تأمین
سرمایه یا توسط بانکهاست یا بازار سرمایه و چون بازار بورس در این زمینه
بهرهوری بیشتری دارد، آثار مثبت آن برای اقتصاد نیز بیشتر است و همین،
منجر به رشد و توسعه اقتصادی میشود.
وی ادامه داد: وقتی پول وارد
چرخه سرمایهگذاری شد، سازمان بورس وظیفه دارد از این پول نگهداری و
بتواند در محافل تصمیمگیری در خصوص جایگاه بورس روشنگری کند تا این پول
هوشمند را محافظت کرده و منجر به توسعه اقتصادی شود.
وی تأکید کرد:
در ماههای گذشته، سازمان بورس و مدیران بورسی، دخالتهای مناسبی در بازار
نداشتهاند و مکانیزمهای عرضه و تقاضا را به شدت زیر سؤال بردهاند.
میر
معینی با انتقاد شدید از این رفتارها و با اشاره به موضوع نرخ خوراک
پتروشیمیها و تأثیر آن بر بازار افزود: هماکنون بازار سرمایه امنیت ندارد
و هر که دلش بخواهد، در آن دخالت میکند. دولت در جایی که کسر میآورد،
شروع به فشار آوردن بر شرکتهای بورسی میکند تا کسری خود را جبران نماید.
وی
ادامه داد: نرخ خوراک پتروشیمیها در بودجه از جمله این موارد است؛ در
حالی که کشور ما در گاز مزیت رقابتی دارد، چنین معضلی شکل میگیرد که منجر
به تأثیر منفی بر بازار سرمایه میشود و به جای آنکه از این مزیت در
راستای توسعه اقتصادی و جلب سرمایهگذاری استفاده شود، در جهت منفی
بهرهبرداری میشود. دولت بر درآمد مهم پتروشیمی و نظام توزیع نظارت درستی
ندارد و این درآمد به جیب یک عده خاص میرود که این رویه به هیچ وجه درست
نیست. در صورتی که عمده سهامدار اغلب پتروشیمیها خود دولت و سازمان تأمین
اجتماعی است و در واقع دولت با این کار، یک اشتباه بزرگ استراتژیک انجام
داده و برای درآمدی نزدیک ۲ یا ۳ هزار میلیارد تومان، بازار سرمایه و
اقتصاد کشور را دچار معضل کرده است.
وی افزود: در این گونه مواقع،
متولیان بازار سرمایه هستند که باید دفاع و امنیت سرمایهگذاری را در
بازار تأمین کنند، زیرا این کار منجر به جذب سرمایهگذاری و نقدینگی
سرگردان میشود که متأسفانه شاهد چنین رویکردی در مدیران بورسی نیستیم.
گفتنی
است، قرار است طرح جدید ـ که عملا منجر به دخالت در مکانیزم عرضه و
تقاضای بازار شده و شاخص را تصنعی مثبت نگه میدارد ـ از روز آینده در
بورس اجرایی شود؛ طرحی که هرچند شاید در کوتاه مدت، مطابق میل مدیران
بورسی باشد و بتوانند با آن مدتی دیگر به مصاحبههای تبلیغاتی و مانورهای
خود ادامه دهند، اما مشخص نیست در پایان منجر به زیان چه میزان از
سرمایهگذاران خرد در بازار سرمایه خواهد شد!