به گزارش گیل تکس به نقل از مهر، خراسان شمالی با سطح کشت سالیانه حدود ۹
هزار هکتار مزرعه پنبه و تولید ۲۳ هزار تن وش پنبه(پنبه پاک نکرده) رتبه
پنجم تولید این محصول مهم را در کشور دارد، اما در این میان نکته قابل توجه
آن است که پنبه تولیدی در این استان، خاصه در شهرستان مانه و سملقان از
نظر کارشناسان، مرغوب ترین پنبه تولیدی در جهان محسوب می شود.
مشخصه مرغوب ترین در جهان برای پنبه مانه و سملقان، تعریف و تمجیدی محض
بازارگرمی نبوده بلکه فاکتوری علمی و ثابت شده در مورد پنبه تولیدی خراسان
شمالی است چرا که بر اساس آزمایش های دقیق طول الیاف پنبه تولیدی در مانه و
سملقان هشت میکرون است در حالی که تمامی پنبه های جهان کمتر از هشت میکرون
طول دارند.
اما با وجود این ظرفیت مهم، حمایت های استانی و فرا
استانی از این صنعت به خوبی صورت نمی گیرد، بالا بودن هزینه های تولید به
دلیل کمبود حمایت ها، کم بودن متوسط برداشت در هکتار به نسبت کشورهای رقیب،
قاچاق منسوجات پنبه ای، جولان دلالان و بی کلاه ماندن سر کشاورزان و بدتر
از همه واردات بدون کارشناسی پنبه آن هم درست در هنگام برداشت و فروش محصول
از جمله مواردی است که سبب می شود تا رشته های پنبه کاران خراسان شمالی
پنبه شود.
خراسان شمالی رتبه پنجم تولید پنبه در کشور را دارد
مدیر
امور زارعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار مهر،
سطح زیر کشت پنبه در استان را به طور متوسط سالانه هشت هزار و ۵۰۰ هکتار
ذکر و اظهار می کند: برداشت پنبه در خراسان شمالی از اواخر شهریور آغاز و
از این سطح بیش از ۲۳ هزار تن وش پنبه برداشت می شود.
مهدی ملکشی با
بیان این که امسال میزان تولید پنبه در خراسان شمالی بیشتر شده است، می
افزاید: پارسال ۲۱ هزار تن وش پنبه از پنبه زارهای این استان برداشت شده
بود در حالی که این میزان امسال با ۱۰ درصد افزایش به ۲۳ هزار تن رسیده
است.
او با بیان این که شهرستان های مانه و سملقان و اسفراین به
عنوان مناطق عمده کشت پنبه در استان به شمار می روند، می گوید: شهرستان
مانه و سملقان با دارا بودن پنج هزار و ۴۰۰ هکتار از مزارع پنبه، بزرگترین
تولید کننده پنبه در خراسان شمالی محسوب می شود.
به گفته وی افزایش
قیمت وش پنبه در بازار، توسعه آبیاری تحت فشار در مزارع، توزیع بذر اصلاح
شده و یارانه ای پنبه در بین کشاورزان، تشویق کشاورزان به کشت مکانیزه و
همچنین برداشت مکانیزه از مهم ترین دلایل افزایش تولید پنبه در استان به
شمار می روند.
ملکشی با بیان این که خراسان شمالی رتبه پنجم تولید
پنبه در کشور را دارد، تصریح می کند که پنبه تولید شده در استان یکی از
مرغوبترین محصولات تولیدی در کشور است.
او اضافه می کند: اکنون در
خراسان شمالی هشت کارخانه پنبه پاک کنی فعالیت می کنند و این محصولات پس از
فرآوری در استان به اصفهان صادر می شوند.
سر پنبه خراسان شمالی را می برند
یک
کارشناس ارشد زارعت در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به مشکلات پنبه
کاران خراسان شمالی می گوید که کشاورزان پنبه کار استان با مشکلات زیادی
دست و پنجه نرم می کنند اما مهم ترین مشکل آنها قیمت پایین خرید محصول است.
محمد
حصاری اظهار می کند: خرده مالک بودن غالب پنبه کاران استان و ضعف بنیه
مالی آنها سبب شده که پنبه کاری مکانیزه چندان رواج نداشته باشد و هزینه
های تولید بالا برود.
به گفته وی وقتی کشاورزان پنبه کار خراسان
شمالی با هزینه بالایی اقدام به تولید محصول می کنند، قمیت پایین خرید وش
پنبه سبب می شود تا آنها متضرر شده و نسبت به کاشت دوباره پنبه دلسرد شوند.
حصاری
اضافه می کند: از طرف دیگر تقریبا هر سال دولت درست در زمان برداشت و فروش
محصول پنبه اقدام به وارد کردن پنبه از کشورهای خارجی می کند و سبب پایین
آمدن قیمت می شود در حالی که اگر از کشاورزان داخلی حمایت شود آنها می
توانند به راحتی نیاز کارخانه های نساجی و ریسندگی کشور را تامین کنند.
به
گفته وی واردات بی رویه پنبه در فصل برداشت این محصول استراتژیک سبب افت
شدید قیمت پنبه و تحمیل خسارت زیاد به کشاورزان می شود به گونه ای که
بسیاری از پنبه کاران استان به دلیل کاهش قیمت از برداشت محصول خود خودداری
می کنند، مسئله ای که طی دو سال اخیر در خراسان شمالی روی داد.
حصاری
می گوید: این واردات بی رویه سبب می شود تا بازار دلالی پنبه در استان داغ
شود و واسطه گران با خرید پنبه کشاورزان با قیمت اندک و فروش آن در سایر
فصول، سود کلانی به جیب بزنند.
این کارشناس ارشد کشاورزی در ادامه
می گوید: از طرف دیگر باید برای افزایش تولید در کشتزارهای پنبه خراسان
شمالی روش های نوین کشاورزی جایگزین روش های سنتی شود.
حصاری اظهار
می کند: کاشت، داشت و برداشت مکانیزه پنبه در استان سبب می شود تا علاوه بر
افزایش تولید در واحد سطح، رغبت کشاورزان افزایش یافته و در نتیجه سطح زیر
کشت این محصول نیز در خراسان شمالی بیشتر شود.
به گفته وی در حال
حاضر به دلیل آن که مکانیزاسیون کشاورزی در مزارع پنبه استان چندان اجرایی
نشده و از طرف دیگر برداشت پنبه نیازمند نیروی کارگری زیادی بوده و هزینه
کارگری هم افزایش یافته است، میزان سود استحصالی از کاشت پنبه در استان
کاهش یافته و به تبع آن رغبت کشاورزان برای کاشت این محصول استراتژیک نیز
کمتر شده است.
حصاری با اشاره به اینکه امسال در فصل برداشت پنبه در
خراسان شمالی یک دستگاه کمباین فعال بود، می گوید: کارایی این دستگاه
مناسب بود اما برای بهبود این روند می باید تسهیلاتی برای تهیه این ماشین
آلات کشاورزی از سوی سازمان جهاد در نظر گرفته شود و یا شماری از کشاورزان
پنبه کار به صورت شراکتی و با استفاده از تسهیلاتی که بر اساس قانون پرداخت
می شود، اقدام به خرید این دستگاه ها کنند.
مرغوب ترین پنبه جهان در انتظار حمایت
مدیر
کل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان شمالی نیز در گفتگو با
خبرنگار مهر، با اشاره به برگزاری نخستین جلسه تخصصی بررسی مشکلات پنبه
استان در هفدهم دی ماه امسال، می گوید: پنبه صنعتی سودآور است و خراسان
شمالی نیز به واسطه داشتن شرایط آب و هوایی مساعد یکی از قطب های تولید
پنبه در کشور محسوب می شود.
محمدرضا موفق اظهار می کند: اکنون پنبه
تولیدی در شهرستان مانه و سملقان خراسان شمالی مرغوب ترین پنبه جهان به
شمار می رود چرا که بر اساس آزمایش های دقیق، طول الیاف پنبه تولیدی در
مانه و سملقان هشت میکرون است در حالی که تمامی پنبه های جهان کمتر از هشت
میکرون طول دارند.
وی با بیان این که با مدیریت صحیح می توان پنبه
را به نماد خراسان شمالی بدل کرد، می افزاید: متاسفانه با وجود این ظرفیت
مهم، برخی مشکلات اساسی سبب شده تا پنبه استان نتواند به جایگاه واقعی خود
در ایران و جهان برسد.
به گفته موفق خرده مالک بودن کشاورزان، سیستم
های سنتی آبیاری، عدم مکانیزاسیون پنبه کاری و در نتیجه افزایش هزینه
تولید، قاچاق منسوجات پنبه ای به کشور و ... از مهمترین معضلات موجود در
بخش پنبه کاری خراسان شمالی است.
این مسئول می افزاید: در حالی که
اکنون در دنیا استاندارد تولید پنبه در هکتار، چهار الی پنج تن است این
میزان در خراسان شمالی و کشور ۲.۵ تن برآورد شده و این مسئله سبب شده تا
برخی کشورها از جمله قزاقستان بازار پنبه ایران در جهان را به قبضه خود
دربیاورند.
او عنوان می کند: باید برای ساماندهی وضعیت پنبه در
استان اقدام های اساسی از جمله یکپارچه سازی اراضی و اصلاح سیستم های کاشت،
داشت و برداشت و بالاخص اصلاح سیستم های آبیاری انجام شود.
موفق
تصریح می کند: علاوه بر این می باید صنایع تبدیلی پنبه موجود در خراسان
شمالی نیز نوسازی شوند چرا که تجهیزات هشت کارخانه پنبه پاک کنی موجود در
استان بیش از ۴۵ سال قدمت دارند.
وی اضافه می کند: همچنین قاچاق
منسوجات پنبه ای به کشور نیز یکی از مهم ترین معضلات این بخش است و سبب شده
تا پنبه کاران متحمل خسارت های زیادی شوند.
موفق می گوید: دفتر
امور اقتصادی استانداری خراسان شمالی مصمم است با همکاری سازمان جهاد
کشاورزی استان تمامی تلاش خود را برای رفع دغدغه های پنبه کاران به کار
گیرد و برگزاری جلسات تخصصی بررسی مشکلات پنبه خراسان شمالی نیز در همین
راستا است.
به گفته وی علاوه بر این مقرر شده تا جلسه مشترکی بین
کارخانجات پنبه پاک کنی استان و کارخانه های ریسندگی در استان های همجوار
برگزار شود تا ضمن طرح دغدغه های صاحبان صنایع، تصمیمات لازم برای رفع
موانع موجود گرفته شود.
پنبه پنبه کاران را نزنید
به
نظر می رسد با وجود مشکلاتی نظیر خرده مالکی و سیستم های سنتی کاشت، داشت و
برداشت پنبه در خراسان شمالی، باز هم معضلاتی همچون واردات پنبه در فصل
برداشت و سوء استفاده دلالان مهم ترین دغدغه کشاورزان پنبه کار استان باشد،
شاید در این زمینه ایجاد تشکلی فراگیر برای حمایت از پنبه کاران نخستین
گام باشد.
همچنین از دولت تدبیر و امید انتظار می رود که اقدام
نسنجیده واردات پنبه در فصل برداشت که در دولت های گذشته باب شده بود را
پایان دهد و یا حداقل مجلس مصوبه ای تصویب کند و دولت را از واردات پنبه،
حداقل در سه ماه برداشت محصول منع کند.