به گزارش سرویس علمی جام به نقل از ایسنا، پژوهشگران ایرانی با توجه به خاصیت بیولوژیکی کیتوسان و خواص ضد میکروبی بالای آن و همچنین ویژگی‌های نانوالیاف چون تخلخل و ساختار سه بعدی، موفق به تولید پوشش‌های نانولیفی ضدمیکروب با قابلیت ترمیم زخم‌های سوختگی درجه سه شدند. اعمال این پوشش نانولیفی بر روی بریدگی‌ها و سوختگی‌های عمیق سبب می‌شود سیگنال‌های بیوشیمیایی لازم جهت تسریع بهبود ایجاد شده و ترمیم زخم سریع‌تراتفاق بیفتد.
هرساله سوانح مختلف سوختگی که منجر به ایجاد سوختگی‌های درجه سه با وسعت زیاد می‌شود، جان تعداد زیادی از انسان‌ها را به خطر می‌اندازد. در این موارد همواره عفونت و تجمع میکروب در زخم‌های سوختگی ترمیم را با مشکلات زیادی روبرو کرده و در بعضی موارد منجر به مرگ بیمار می‌شود. از این رو تولید پوشش‌های زخم‌بند مناسب با قابلیت ضد میکروبی بالا و جذب چرک و عفونت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
دکتر عادله قلی پور کنعانی، دانش آموخته ممتاز مهندسی شیمی نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، توضیح داد: هدف اصلی این کار تحقیقاتی، تولید داربست‌های زیست سازگار و ضد میکروب از پلیمر بیولوژیک کیتوسان به شکل پوشش‌های نانولیفی متخلخل با قابلیت بالا در خارج‌سازی چرک و عفونت است که در نتیجه منجر به ترمیم زخم‌های سوختگی درجه سه می‌شود.
با این هدف، از مخلوط پلیمرهای زیست سازگار طبیعی کیتوسان و مصنوعی پلی وینیل الکل استفاده شد و بوسیله‌ی فناوری نانو به پوشش‌های نانولیفی تبدیل شد که به صوت داربست برای ترمیم زخم‌های سوختگی درجه سه مورد استفاده قرار گرفت.
وی افزود: این پوشش‌ها به دلیل آبدوستی و تخلخل بالا توانایی خارج کردن عفونت و خون را از سطح زخم داشته و از طرفی سبب می‌شوند سطح زخم رطوبت لازم را برای ترمیم سریع‌تر دارا باشد. از طرف دیگر ویژگی منحصربفرد نانویی بودن امکان ایجاد ساختار مشابه ماتریس خارج سلولی بافت پوست را به داربست می‌دهد، در نتیجه این پوشش‌های نانولیفی قابلیت جذب فیبروبلاست به لایه درم را داشته که در نتیجه کلاژن زایی و ترمیم با سرعت زیاد انجام می‌شود.
قلی پور کنعانی خاطرنشان کرد: ویژگی اصلی این طرح را تلفیق خواص بیولوژیکی عالی کیتوسان با ویژگی‌های منحصربه‌فرد نانوالیاف و دستیابی به داربست زیست سازگاری دانست که می‌تواند هم به صورت داربست بدون سلول و هم داربست به همراه سلول بنیادی برای ترمیم زخم‌های برشی و سوختگی تمام عمق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قلی پور کنعانی افزود: مهمترین ویژگی که فناوری نانو به داربست حاصل داده است، ایجاد یک شبکه سه بعدی متخلخل متشکل از نانوالیاف است که امکان شبیه‌سازی فضای ماتریس خارج سلولی طبیعی را به داربست می‌دهد و سلول‌های فیبروبلاست به سمت لایه درم جذب می‌شوند. در نتیجه سلول‌ها در این فضای مشابه براحتی به رشد، انتشار و چسبندگی بر داربست می‌پردازند تا در نهایت تمامی ساختار را پرکرده و ترمیم در حد عالی کامل می‌شود.
وی تصریح کرد: این طرح تحقیقاتی قبلاً منجر به ثبت سه اختراع در زمینه ساخت و کاربردهای پزشکی شده است و نتایج اخیر این طرح نیز در بررسی‌های پاتولوژی نشان دهنده اثربخشی بسیار خوب زخم‌های سوختگی ترمیم شده با داربست نسبت به گروه کنترل بوده و البته حضور سلول‌های بنیادی در نمونه‌های ترمیم شده با داربست با سلول به دلیل امکان کلاژن‌سازی بیشتر منجربه سطوح ترمیم بسیار بهتری شده است.
محقق طرح گفت: پوشش نانولیفی حاصله به دلیل تخلخل بالا و همچنین ویژگی هیدروژل بودن پلیمر مورد استفاده، پس از جذب رطوبت و چرک متورم شده و یک گپ بسیار کوچک بین پوشش و سطح زخم ایجاد می‌شود که این امر به همراه ویژگی تخلخل داربست سبب عبور و مرور اکسیژن بر روی زخم در ضمن مرطوب نگه داشتن سطح آن می‌شود. از طرفی پوشش مورد استفاده خود دارای خاصیت ضد میکروب بوده و مانند سایر پانسمان‌ها نیاز به اعمال پمادها و آنتی بیوتیک‌ها ندارد.
همچنین به دلیل حضور الیاف در مقیاس نانو و از جنس پلیمر زیست سازگار سبب ایجاد پاسخ‌های ایمونولوژیک و آلرژیک نمی‌شود و برعکس به بدن القا می‌کند که بافتی مشابه بافت اصلی در محل زخم قرار گرفته و در نتیجه سبب می‌شود سیگنال‌های بیوشیمیایی لازم جهت تسریع بهبود ایجاد شده و ترمیم زخم سریع‌تراتفاق بیفتد.
نتایج این کار تحقیقاتی که توسط دکتر عادله قلی پور کنعانی و همکاران وی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه علوم پزشکی ایران و مرکز قلب تهران صورت گرفته، در مجله IET nanobiotechnology منتشر شده است.
