سنتز نانوذرات نقره همزمان با رنگرزی کالای نایلون انجام شد
محققان دانشکده مهندسی نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر موفق به سنتز
همزمان نانوذرات نقره همراه با رنگرزی کالای نایلون و ایجاد خواص ضد
باکتریایی در آن شدند.
به گزارش «نساجی نیوز» به نقل از ایسنا، وحید بابا احمدی، دانش
آموخته کارشناسی ارشد دانشکده مهندسی نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مجری
طرح با بیان این که روشهای مختلفی برای سنتز نانوذرات نقره وجود دارد که
احیاء شیمیایی از متداولترین آنهاست، تصریح کرد: در این تحقیق از نیترات
نقره به عنوان نمک نقره و از کلرور قلع به عنوان احیاء کننده و همچنین
دندانه رنگرزی استفاده شده است. درواقع از خاصیت دوگانه کلرور قلع جهت
رنگرزی و سنتز نانو ذرات به صورت همزمان استفاده شده و برای کنترل شکل و
اندازه نانو ذرات از ستیل تری متیل آمونیوم برمید (CTAB) به عنوان یک سطح
فعال کاتیونی استفاده شده است.
این پژوهشگر با تاکید بر این که سه فرآیند سنتز نانو ذرات، تکمیل ضد باکتری
و رنگرزی به صورت همزمان انجام گرفته است، خاطرنشان کرد: در این پژوهش
نیترات نقره (AgNO3) آزمایشگاهی، کلرور قلع (SnCl2.2H2O) آزمایشگاهی و
ستیلتری متیل آمونیوم برمید (CTAB) از شرکت مرک و رنگزای کرومی
C.l.Mordant Blue3 از شرکت سیبا تهیه شده است که پس از شستوشوی اولیه
نمونهها، ابتدا عملیات دندانه، دادن و حساسسازی را با کلرور قلع انجام
داده و بعد از آن سنتز همزمان نانو ذرات نقره و رنگرزی انجام گرفته است.
بابااحمدی افزود: همچنین برای بررسی خواص نانو ذرات حاصل از روشهای XRD،
FESEM، EDX و سپس برای بررسی اثر آن در رنگرزی و خواص ضد میکروبی نمونهها
از آزمون تعیین قدرت هاله عدم رشد باکتری استفاده شده و نیز برای بررسی اثر
هر کدام از مواد به روی سنتز نانو ذرات نمونههایی با نسبتهای مختلف مواد
تهیه شده است.
این محقق خاطرنشان کرد: روش ارائه شده، روشی آسان برای سنتز نانوذرات نقره
به صورت درجا در محیط آبی روی سطح پارچه نایلون با کنترل اندازه نانوذرات
است که از جمله مزایا، ویژگیها و نوآوریهای طرح، استفاده از کلرور قلع در
سنتز نانوذرات نقره به عنوان احیا کننده - که نقش دوگانه احیا کننده و
دندانه را در سنتز نانوذرات نقره و بهبود ثبات شستوشویی دارد - استفاده از
پایدار کننده غیر سمی، زیست سازگار و دوستدار محیط زیست نظیر CTAB که به
عنوان ماده ضد میکروب نیز شناخته شده است، کنترل پروسه در دمای مورد نظر
جهت رنگرزی و همزمانسازی سه عملیات یعنی سنتز و کاربرد نانوذرات به عنوان
عامل ضد میکروب و رنگرزی کالای نایلون است.
وی خاطرنشان کرد: نانوذرات نقره از متداولترین نانوذرات مورد استفاده در
نساجی است. لباسهای زیر، لباس ورزشی، جوراب، رختخواب، منسوجات داخل خودرو،
توری و ... از پرمصرفترین منسوجات میباشند که در این موارد ضد باکتری
کردن این منسوجات بسیار مهم بوده و سهم بسیار زیادی را از نظر صنعتی به خود
اختصاص داده است.
بابا احمدی تصریح کرد: یکی ازمهمترین دلایل پیشرفت علم نانو و خواص منحصر
به فرد نانومواد، افزایش سطح مخصوص آنها است که همه خواص نانومواد را به
طور باورنکردنی افزایش میدهد؛ بنابراین، تولید این گونه نانوساختارها با
افزایش قابل توجه سطح مخصوص همراه است و با توجه به خواص ویژه نانونقره و
کاربرد وسیع آن مسلما تولید این گونه نانوساختارها سبب افزایش قابل توجه
کارآیی آن در مصارف مختلف مانند الیاف رسانا، الیاف هوشمند، الیاف ضد
باکتری و .... میشود.
پژوهشگر طرح افزود: با توجه به پایداری کوتاه مدت نانوذرات تولید شده در
حالت دیسپرسیون به ویژه در حلالهای آبی و همچنین مشکلات مربوط به حمل و
نقل آنها حتی در صورت تولید آنها در حالت کلوییدی (مثلا از طریق فرآیندهایی
نظیر سل – ژل)، محصول ناگزیر باید به صورت پودر به مصرف کننده عرضه شود.
وی اظهار داشت: همچنین، با توجه به همزمانسازی سه فرآیند سنتز و کاربرد
روی کالا و همچنین رنگرزی کالا که به صورت سه فرآیند کاملا مجزا و پرهزینه
میباشد، این روش از نظر اقتصادی بسیار با ارزش بوده و به کاهش هزینه نهایی
میانجامد.
بابااحمدی با اشاره به وجود روشهای مختلف برای سنتز و کنترل شکل و اندازه
نانو ذرات گفت: بر اساس تحقیقات گذشته کنترل شکل واندازه نانوساختارهای
سنتز شده با استفاده از کنترل نسبت مواد مورد مصرف، استفاده از مواد آلی
سمی در جهت کنترل شکل و اندازه و همچنین استفاده از شرایط دمایی خاص در
محیط الی امکانپذیر میباشد.
این دانشآموخته دانشگاه صنعتی امیرکبیر خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات عنوان
شده در کارهای گذشته در جهت سنتز همزمان نانوذرات روی کالا، تغییر رنگ
ناخواسته ایجاد شده روی کالا میباشد که باعث ایجاد محدودیت در کاربرد این
محصول میشود. در این تحقیق از CTAB به عنوان پایدارکننده برای کنترل شکل
واندازه نانو ذرات استفاده شده است.
همچنین این ماده خود یکی از ترکیبات ضد میکروب مورد استفاده در منسوجات
میباشد و بدین ترتیب این ماده علاوه بر کاهش اندازه ذرات و افزایش فعالیت
آنها باعث ایجاد اثر قویتری در خاصیت ضد میکروبی شده است.
وی خاطرنشان کرد: از کلرور قلع به عنوان احیا کننده و دندانه استفاده شده
که با توجه به خاصیت دوگانهای که این ماده دارد؛ علاوه بر رنگرزی میتوان
نانوذرات را نیز به صورت در جا سنتز کرد و بدین ترتیب سه فرایند به صورت
همزمان انجام شده و دیگر تغییر رنگ نامطلوبی هم در کالا ایجاد نخواهد شد.
به گفته بابااحمدی، دکتر مجید منتظر و دکتر منصوره قنبرافجه به عنوان
اساتید راهنما و دکتر نسرین صمدی به عنوان استاد مشاور در این تحقیق که
تاکنون به دو مقاله بینالمللی منجر شده مشارکت داشته اند.