مهندسی نساجی گیلان:. گیل تکس
سایت تخصصی نساجی و پوشاکمهندسی نساجی گیلان:. گیل تکس
سایت تخصصی نساجی و پوشاکسرمایهگذاری در چادر مشکی
1ـ مشخصات کلی محصول
در ایران چادر مشکی بیشتر از آنکه یک پوشش باشد، نشانه یک ایدئولوژی است. این جریان فکری به زمانی برمی‌گردد که رضاخان دستور داد زن ایرانی، چادر بردارد و کشف حجاب نماید. اما قدمت چادر در ایران به زمان هخامنشان برمی‌گردد. جرجی زیدان می‌نویسد: اگر مقصود از حجاب، پوشانیدن تن و بدن است این وضع پیش از اسلام و حتی پیش از ظهور دیانت مسیح معمول بوده است و ... در نهایت چادر به‌عنوان پارچه‌ای است که جهت پوشش استفاده می‌شود. اما حکایت چادر مشکی در ایران عجیب است. در بازار ایران می‌توان پارچه چادری را از متری دو هزار تا 80هزار تومان پیدا کرد. کارخانه‌های ژاپنی و سوئیسی بازار پارچه‌های چادر مشکی تولید خود را، خوب پیدا کرده‌اند.
در کشوری که به جرأت می‌توان گفت هیچ زنی چادری ندارد، کارخانه میتسوبیشی که اعلی‌ترین پارچه‌های چادر مشکی خود را در بازار ایران بین 60 تا 70 هزار تومان است، به کشورمان صادر می‌کند و کارخانه‌های سوئیسی انواع کرپ‌نازها، کرپ ابریشم و حریر ابریشم خود را در ایران به فروش می‌رساند و سود خوبی می‌برند. قیمت واقعی این محصول در کشور کره و ژاپن حدود 80 سنت برای هر متر است اما در حال حاضر همان کالا با قیمتی بیش از 5 دلار در بازار ایران به فروش می‌رسد. آنچه مسلم است تفاوت در کیفیت چادرهای تولید ایران با انواع چادرهای وارداتی است که باعث می‌شود زنان ایران بیشتر به سوی خرید انواع خارجی آن گرایش پیدا کنند.
جنس پارچه چادر مشکی عمدتاً از الیاف یکسره پلی‌استر (فیلامنت) در ظرافت‌های مختلف است. از نظر نقشه و بافت نیز می توان پارچه چادر مشکی را به‌صورت بافت ساده (تافته)، کرپ، کرپ‌ناز، ژاکارد بافت و نقش برجسته یا عمقی (گرداوری) طبقه‌بندی کرد. رنگ مصرفی جهت رنگرزی پلی‌استر، رنگزای دیسپرس می باشد که رنگی شیمیایی بر پایه مواد آلی بوده و به طریق سنتتیک تهیه می‌گردد. از مهمترین ویژگی و خصوصیات پارچه‌های چادر مشکی، مرغوبیت رنگ آن است که از نظر مرغوبیت رنگ، معیار مشکی بودن آن ملاک است که این معیار، نوعی مقیاس فیزیکی است. طبق قانون فیزیکی، نور تابیده شده به یک جسم، هرچه بازتاب کمتری داشته باشد آن جسم تیره‌تر است. (اگر بازتاب نور، صفر باشد آن جسم مشکی مطلق و اگر بازتاب 100 درصد باشد سفید مطلق خواهد بود)
طبق آزمایشاتی که با دستگاه‌های طیف‌سنج در دفتر تحقیق و توسعه کارخانجات ایران مرینوس روی نمونه‌های مختلف چادر مشکی صورت گرفت، کیفیت رنگ چادر مشکی مرغوب ژاپنی بین 7/8ـ9 درصد، کره‌ای بین 9 تا 5/9 درصد، چینی و اندونزی 5/9ـ10 درصد و دو نمونه ایران مرینوس بین 5/8ـ9 درصد است. در صورت دستیابی به تکنولوژی رنگ کردن این نوع پارچه‌ها می‌توان این نوع پارچه‌ها را در داخل تولید کرد. فرآیند تولید پارچه‌های چادر مشکی به این صورت است که ماده اولیه آن یعنی نخ پلی‌استر Foy به کارخانه وارد و پس از عملیات تابندگی و تثبیت تاب تحت عملیات تکسچرایزینگ قرار می‌گیرد. سپس بر روی بوبین‌های مخصوصی جها انجام عملیات چله‌پیچی و چله برگردان پیچیده و در نهایت چله نخ به پشت دستگاه بافندگی منتقل می‌شود. پس از کنترل پارچه خام تولید شده، پارچه تحت عملیات شستشو، خشک شدن، کاهش وزن، رنگرزی جت و استنتر قرار می‌گیرد. در نهایت پس از زدن نرم‌کن به پارچه‌ها حاشیه آن چاپ خورده و بسته‌بندی می‌گردد تا به‌صورت طاسه وارد بازار گردد.
ـ کد آیسیک
متداول‌ترین طبقه‌بندی و دسته‌بندی در فعالیت‌های اقتصادی همان تقسیم‌بندی آیسیک است. تقسیم‌بندی آیسیک طبق تعریف عبارت است از: طبقه‌بندی و دسته‌بندی استاندارد بین‌المللی فعالیت‌های اقتصادی. این دسته‌بندی با توجه به نوع صنعت و محصول تولید شده به هریک کدهایی دو، چهار و هشت رقمی اختصاص داده می‌شود. کدهای آیسیک مرتبط با صنعت پارچه چادر مشکی در جدول1 ارائه شده است.
جدول 1: کدهای آیسیک مرتبط با صنعت پارچه چادر مشکی
|
ردیف |
شماره کد آیسیک |
نام کالا |
|
1 |
17111426 |
پارچه‌های چادر مشکی |
ـ تعرفه گمرکی
در داد و ستدهای بین‌المللی جهت کدبندی کالا در امر صادرات و واردات و مبادلات تجاری و همچنین تعیین حقوق گمرکی و غیره از دو نوع طبقه‌بندی استفاده می‌شود که عبارت است از طبقه‌بندی و نامگذاری براساس بروکسل و طبقه‌بندی مرکز استاندارد و تجارت بین‌المللی. بر همین اساس در مبادلات بازرگانی خارجی ایران طبقه‌بندی بروکسل جهت طبقه‌بندی کالاها استفاده می‌شود که در خصوص پارچه چادر مشکی در جدول 2 ارائه شده است.
جدول 2: تعرفه‌های گمرکی مربوط به صنعت پارچه چادر مشکی
|
شماره تعرفه |
نوع کالا |
حقوق ورودی |
SUQ |
|
5407 |
پارچه‌های تار و پود باف از نخ رشته‌های سنتتیک، همچنین پارچه‌های تار و پود باف که از مواد شماره 5404 به دست می‌آیند . |
|
|
|
|
ـ پارچه‌های تار و پودباف که دارای حداقل 85 درصد وزنی از رشته‌های پلی‌استر تکسچره باشند: |
|
|
|
54075100 |
ـ ـ سفید نشده یا سفید شده |
70 |
Kg |
|
54075200 |
ـ ـ رنگرزی شده |
70 |
kg |
|
54075300 |
ـ از نخ‌های به‌رنگ‌های گوناگون: |
70 |
kg |
|
54075400 |
ـ ـ چاپ شده |
70 |
Kg |
|
|
ـ سایر پارچه‌های تار و پود باف که دارای 85 درصد وزنی یا بیشتر رشته‌های پلی استر باشند: |
|
kg |
|
54076100 |
ـ ـ که دارای 85 درصد وزنی یا بیشتر رشته‌های پلی‌استر غیر تکسچره باشد |
70 |
kg |
|
|
ـ ـ سایر |
|
|
ـ تولیدکنندگان عمده چادر مشکی
در ایران چهار تولیدکننده پارچه چادر مشکی وجود دارد که عبارت است از:
جدول 3: برخی تولیدکنندگان عمده پارچه چادر مشکی در ایران
|
ردیف |
نام کارخانه |
نوع تولیدات |
محل کارخانه |
|
1 |
شرکت حجاب |
چادر مشکی |
شهرکرد |
|
2 |
ایران مرینوس |
انواع پارچه |
قم |
|
3 |
کرپ‌ناز |
چادر مشکی |
کرمانشاه |
|
4 |
نای زرین |
چادر مشکی |
اصفهان |
2ـ ظرفیت‌سازی‌های انجام شده در کشور
در خصوص ظرفیت‌سازی‌های انجام شده در بخش صنعت پارچه چادر مشکی باید دو بخش ذیل مورد مطالعه قرار گیرد:
الف: ظرفیت واحدهای موجود و فعال و حداکثر میزان تولید داخلی در سه سال اخیر
آمار و اطلاعات بدست آمده از مرکز آمار وزارت صنایع و معادن و دفتر صنایع نساجی آن وزارت‌خانه در خصوص ظرفیت واحدهای موجود و فعال تولید کننده پارچه‌های چادر مشکی در این واحدها در جدول ذیل ارائه شده است.
جدول 4: تعداد کارخانه‌های فعال واقع در استان‌ها به تفکیک و ظرفیت کل تولید پارچه چادر مشکی در ایران
|
ردیف |
نام استان |
تعداد کارخانه |
|
1 |
تهران |
1 |
|
2 |
اصفهان |
1 |
|
3 |
چهارمحال بختیاری |
1 |
|
4 |
قم |
1 |
|
جمع |
4 واحد |
|
|
ظرفیت تولید اسمی 000/500/14 متر |
||
در خصوص تولید داخلی پارچه چادر مشکی باید اذعان داشت که با توجه به عدم وجود تکنولوژی رنگرزی این نوع پارچه‌ها در ایران بسیار اندک تولید می‌گردد. میزان تولید در سال‌های اخیر نیز آماری دقیق وجود ندارد و اما از آنجا که تعداد کارخانه‌های تولیدکننده این نوع پارچه‌ها در ایران محدود و اندک است لذا مطالعات و یافته‌ها نشان داد در حدود 6 میلیون مترمربع در سال پارچه چادر مشکی تولید می‌شود. البته لازم به ذکر است طی گزارشی که توسط دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرده است تعداد واحدهای فعال 4 شرکت در حال حاضر به تولید پارچه چادر مشکی می‌پردازند. در بخش توکنندگان عمده اسامی آنها ارایه شده است.
ب: ظرفیت طرح‌های در دست اجرا به تفکیک بالای 20 و 60 درصد پیشرفت فیزیکی
طبق آمار گرفته شده از وزارت صنایع و معادن، در خصوص پارچه‌های چادر مشکی هیچ واحد تولیدی پارچه‌های مذکور، در ایران دارای پیشرفت فیزیکی بالای 20 درصد نمی باشد.
3ـ وضعیت بازار
3ـ1ـ مقدمه
همواره بخش قابل توجهی از حجم تجارت بین‌المللی دنیا مربوط به منسوجات و اقلام مربوط به آن بوده است. علی‌رغم پدید آمدن نیازهای گوناگون و متنوع برای بشر و تعریف بسیاری از کالاهای جدید به عنوان نیاز بشر امروز هنوز منسوجات و پوشاک جایگاه خود را در حدود نیازهای بشری حفظ نموده است. بشر امروزی سالیانه میلیاردها دلار جهت تأمین این نیاز پرداخت می‌نماید.
صنعت نساجی با توسعه و پیشرفت سطح رفاه عمومی در جهان از یک طرف و رشد جمعیت جهانی از طرف دیگر در آینده با نیازهای جدیدی در این عرصه مواجه خواهد شد. نکته حائز اهمیت این است که دنیای خوب و جهان پیشرفته، با اتکا به سطح تکنولوژی بالایی که در اختیار دارند در عرصه تولید انواع کالا و خدمات تکنولوژیکی که سود و ارزش افزوده فراوانی نیز به دنبال دارد، بوده در حالی که با توجه به کارگربر بودن صنعت نساجی و گرانی نیروی کار در این کشورها و نرخ ارزش افزوده نسبتاً پایین صنعت نساجی و پوشاک کشورهای توسعه یافته تمایل کمی به سرمایه‌گذاری در این صنعت از خود نشان می دهند و بیشتر تمایل دارد این‌گونه اقلام و کالاها در کشورهای جهان سوم تهیه گردد.
امروزه کشورهای از قبیل چین، تایوان، پاکستان، ترکیه و ... که تا چندی پیش در تجارت بین‌المللی پوشاک و منسوجات مطرح نبوده‌اند قدم‌های بسیار بلندی در این راه برداشته و میلیارد دلار از حجم این تجارب را به خود اختصاص داده‌اند. کشور ایران نیز با داشتن نیروی کار ارزان ، انرژی ارزان و منابع متعدد تامین مواد اولیه صنعت نساجی، دارای مزیت‌های بالقوه فراوانی است.
لذا از مهمترین بخش‌های یک طرح، بررسی بازار و مطالعه چگونگی مصرف کالا می‌باشد. پارچه چادر مشکی به عنوان یک تن‌پوش اصلی برای زن‌ها در کشورهای اسلامی علی‌الخصوص ایران به‌شمار می رود و لذا بررسی وضعیت بازار از لحاظ میزان مصرف و .. جهت برنامه‌ریزی‌های کلان تولیدی در داخل و جلوگیری از خروج ارز از کشور ضروری است.
جهت مطالعه بازار و ... قبل از هرچیز باید تعداد و ظرفیت اسمی واحدهای تولیدی را مورد شناسایی قرار داد و پس از آن طرح‌های توسعه‌ای و موافقت اصولی را در این زمینه جمع‌آوری نمود تا نهایتاً با بررسی میزان صادرات و واردات مطالعات بازار و ... انجام پذیر خواهد بود.
3ـ2ـ برآورد مصرف در سال 1390
در خصوص بررسی وضعیت بازار و برآورد کردن میزان مصرف پارچه‌های برزنتی، ابتدا باید به نیاز جامعه مصرفی پرداخته شود برای بدست آوردن نیاز جامعه نیز باید اطلاعاتی در خصوص آمار جمعیت، رشد جمعیت و میزان مصرف سرانه یک محصول و .... را کسب نمود. پارامتر مصرف سرانه به طور عمده متأثر از فاکتورهایی از قبیل رشد اقتصادی و فرهنگی جامعه است. بر طبق آخرین آمار مرکز آمار ایران، جمعیت ایران در سال 1385 در حدود 70.472.846 نفر بوده و نرخ رشد جمعیت نیز در سال 1385 برابر با 61/1درصد می‌باشد. از آنجا که مصرف پارچه‌های چادر مشکی مختص خانم‌ها می‌باشد لذا مصرف سرانه با توجه به جمعیت کل ایران 7/1 مترمربع می‌باشد. با احتساب پارامترهای فوق برای برآورد کردن میزان مصرف داخلی و بازار مصرف نیز از فرمول It=I(1+a)t.P استفاده می‌شود که در آن t اختلاف سال از سال مبدأ، a درصد نرخ رشد جمعیت، I میزان مصرف سرانه و P جمعیت در سال مبدأ می‌باشد.
برهمین اساس میزان برآورد شده مصرف پارچه چادر مشکی در سال 1390 هجری شمسی با توجه به اطلاعات ذکر شده به قرار ذیل می‌باشد:
مترمربع 129.763.630= 70472846×5(0161/0+1)×7/1=I
بر این اساس در سال 1390 حدود 130 میلیون مترمربع پارچه چادر مشکی برای رفع نیاز کشور مورد نیاز است به عبارتی تعداد افراد زن بالای 10 سال در کشور در حدود 30 میلیون نفر می‌باشد و از آنجا که هر قواره پارچه چادر مشکی در حدود 5 متر است لذا در حدود 150 میلیون متر نیاز واقعی برآورد می‌شود. برای هر نفر یک قواره 5 متری که تأمین کننده یک چادر می‌باشد نیاز است.
3ـ3ـ امکان‌پذیری صادرات پارچه‌های چادر مشکی (با توجه به آمار صادرات در سه سال گذشته)
از آنجا که میزان مصرف داخلی پارچه‌های چادر مشکی بسیار زیاد می‌باشد و کارخانجات معدودی نیز در داخل کشور اقدام به تولید این نوع پارچه‌ها می‌نمایند لذا اساساً مقوله صادرات در زمینه پارچه‌های چادرمشکی نه تنها توجیه اقتصادی ندارد بلکه امکان‌پذیر نمی‌باشد.در حقیقت عمده مصرف پارچه‌های چادر مشکی، بازار داخلی ایران می‌باشد.
3ـ4ـ درجه رقابت‌پذیری محصول نسبت به قیمت‌های داخلی و قیمت جهانی در کیفیت استاندارد مشابه
رقابت‌پذیری محصول متأثر از عوامل متعددی همچون عرضه و تقاضا، قیمت تمام شده، هزینه‌های ثابت و متغیر تولید، نحوه قیمت‌گذاری و هزینه‌های مختلف می‌باشد.
در خصوص پارچه‌های چادر مشکی مطالعات برگرفته شده از مرکز پژوهش‌های مجلس و نیز اطلاعات به‌دست آمده از برخی از تجار و تولیدکنندگان نشان می‌دهد که قیمت هر یارد هر پارچه خارجی چادر مشکی تحویل در بندرعباس حدود 25/1 دلار می‌باشد که با احتساب حقوق و سود گمرکی و سایر هزینه‌ها قیمت هر متر آن 15000 ریال خواهد بود.
از طرفی قیمت تمام شده این کالا در صورت واردات نخ از کشور کره و تولید پارچه در داخل کشور در حدود 000/20 ریال می‌باشد و قیمت عمده فروشی آن در حدود 000/24 ریال می‌باشد. براین اساس امکان رقابت با تولیدات خارجی به دلیل گران تمام شده مواد اولیه، حقوق و سود گمرکی نامناسب، وجود ندارد. در نتیجه در شرایط فعلی به دلیل نقص در فناوری تولید و رفع نکردن آن جهت تولید محصول قابل رقابت با تولیدات کره‌ای، انگیزه تولید کاهش یافته است.
3ـ5ـ معرفی بازاهای هدف واقعی و توان سهم‌گیری از بازار مذکور
پرداختن به این بخش در خصوص پارچه‌های چادر مشکی به‌دلیل عدم تولیدات در حد نیاز در داخل کشور عملاً بی‌فایده می باشد. اما می‌توان اذعان داشت در صورت تولید با قیمت تمام شده پایین نه تنها
جلوی واردات پارچه چادر مشکی گرفته می‌شود بلکه امکان صادرات پارچه به کشورهای مسلمان از جمله همسایگان ایران وجود دارد. پس می‌توان گفت بهترین بازار مصرف و هدف این تولیدات بازار داخلی ایران است.
4ـ وضعیت فناوری محصول از نظر (.... فناوری تولیدکنندگان صاحب نام جهانی، عرضه‌کنندگان ماشین‌آلات و فناوری فرآیند تولید)
فرآیند تولید پارچه چادر مشکی به این صورت است که نخ پلی‌استر Foy پس از ورود به کارخانه، تابندگی، تکسچرایزینگ، چله‌پیچی، بافندگی، کاهش وزن، عملیات رنگرزی و تکمیل و تثبیت و در نهایت بسته‌بندی قرار می‌گیرد.
تولیدکنندگان معروف در خصوص هریک از عملیات ذکر شده عبارتست از:
ـ عملیات تکسچرایزینگ شرکت AIKI Ricteach،
ـ عملیات چله‌پیچی شرکت Beninger, Karl Mayer،
ـ عملیات بافندگی شرکت‌های مولزر، ریتر، اسمیت و دورنیر.
ـ عملیات رنگرزی جت، شرکت‌های Alkan , Allwin، عملیات استنتر شرکت‌های Monti , bruckner
ـ عملیات چاپ حاشیه شرکت‌های Stork , Monti و عملیات بسته‌بندی شرکت MAAg.
5ـ میزان سرمایه‌گذاری و نرخ برگشت سرمایه در حداقل ظرفیت اقتصادی، منطقه‌ای
در بحث سرمایه‌گذاری در بخش تولید پارچه‌های چادر مشکی، با توجه به مطالعات انجام شده توسط گروه مطالعات توسعه دفتر برنامه‌ریزی وزارت صنایع در خصوص مزیت سرمایه‌گذاری صنعتی و معدنی در استان‌های مختلف نشان می‌دهد که این بخش از صنعت نساجی در هیچ یک از استان‌های کشور از اولویت سرمایه‌گذاری برخوردار نمی‌باشد که دلیل آن عدم وجود تکنولوژی تولید این محصول در داخل کشور و عدم صرفه اقتصادی می‌باشد. براساس مطالعات انجام شده چنانچه سرمایه‌گذاری عظیمی صورت گیرد و تا برخی کارخانجات بتوانند به تکنولوژی تولید آن دسترسی یابند و هزینه‌های دستیابی به تکنولوژی در تولید مقیاس صنعتی سرشکن گردد می‌توان امیدوار بود که تولید داخل دارای صرفه اقتصادی باشد. اما هم اکنون از اولویت سرمایه‌گذاری خارج شده است با این حال جهت سرمایه‌گذاری برای تولید آن محاسبات زیر ارائه می‌گردد.
مجموع سرمایه‌گذاری برای یک واحد تولیدی پارچه‌های چادر مشکی با ظرفیت تولیدی 5 میلیون مترمربع پارچه چادر مشکی در حدود000/000/000/307 ریال می‌باشد که شامل 000/000/000/282 ریال به‌عنوان سرمایه‌گذاری ثابت و 000/000/000/25 ریال سرمایه در گردش است و به‌طور خلاصه در جدول ذیل ارائه می‌شود.
جدول 5: میزان سرمایه‌گذاری در زمینه تولید پارچه چادر مشکی
|
شرح |
جمع کل (ریال) |
|
ماشین‌آلات تولیدی |
254.000.000.000 |
|
زمین، ساختمان و سایر |
15.000.000.000 |
|
هزینه‌های نصب و راه‌اندازی |
10.000.000.000 |
|
هزینه ماشین آلات و ملزومات اداری |
1.000.000.000 |
|
سایر هزینه‌های پیش‌بینی نشده |
2.000.000.000 |
|
ادامه جدول 5 |
|
|
جمع سرمایه‌گذاری ثابت مورد نیاز |
282.000.000.000 |
|
سرمایه در گردش |
25.000.000.000 |
|
جمع منابع مالی مورد نیاز |
307.000.000.000 |
جدول 6: سرمایه‌گذاری ثابت و در گردش تولید پارچه چادر مشکی
|
سرمایه‌گذاری |
مبلغ (ریال) |
منبع مالی تأمین‌کننده |
|
سرمایه‌گذاری ثابت |
282.000.000.000 |
آورده و تسهیلات مالی میان مدت ویژه |
|
سرمایه در گردش |
25.000.000.000 |
تسهیلات مالی کوتاه مدت |
|
جمع سرمایه‌گذاری طرح |
307.000.000.000 ریال |
|
ارقام مربوط به محاسبه برگشت سرمایه به قرار ذیل می‌باشد:
برای طراحی با مشخصات تولید فوق مقدار فروش سالانه و هزینه‌های کل به صورت تقریبی به قرار ذیل می‌باشد. در نتیجه خواهیم داشت:
ریال 120.000.000.000 = فروش کل سالیانه
ریال 60.910.000.000 = هزینه کل
ریال59.090.000.000 = هزینه‌های کل ـ فروش کل = سود سالانه
ریال307.000.000.000 = سرمایه در گردش + سرمایه‌گذاری ثابت = سرمایه‌گذاری کل
و سال‌های برگشت سرمایه در حدود 5 سال و 3 ماه برآورد گردد.
6ـ جمع‌بندی نظر پژوهشگر در مورد مطالعه انجام شده
در خصوص ایجاد سرمایه‌گذاری در بخش تولید پارچه‌های چادر مشکی با توجه به آمار و اطلاعات بدست آمده. در حال حاضر 2 کارخانه فعال و براساس برآورد نیاز به حداقل 35 میلیون متر مربع چادر مشکی در کشور می باشیم در صورت بهره گیری از فناوری های روز و پیشرفته چنانچه قیمت تمام شده مناسب باشد اقدام به تولید پارچه چادر مشکی در داخل کشور با توجه به نیاز اعلم شده به این پارچه قابل توجیه است.
