تجارت دوجانبه میان ایران و پاکستان کدام صنایع را تقویت می‌کند؟

با آزادسازی تجارت میان ایران و پاکستان از طریق انعقاد یک قرارداد جامع تجارت دوجانبه، برخی بخش‌های صنعت نساجی و همچنین برنج کاری ایران به تقویت قوای رقابتی نیاز خواهند داشت. در مقابل انتظار می‌رود صنایع غذایی و تبدیلی، صنایع شیمیایی، پتروشیمی، ساختمان، تراکتورسازی، پلاستیک، داروسازی، نیروگاه سازی، فولاد و انواعی از ماشین آلات مکانیکی در ایران پیشرفت کنند.
انعقاد یک توافقنامه تجارت دوجانبه جامع میان ایران و پاکستان به دلایل گوناگون برای طرفین سودمند خواهد بود.

بازار بزرگ ایران و پاکستان، همسایگی و حمل و نقل آسان کالا میان دو کشور، نیاز متقابل به تولیدات یکدیگر و نزدیکی نسبی قدرت صنعتی دو کشور در بسیاری از بخش‌های تولیدی از مهمترین دلایلی هستند که موجب بهره طرفین از تجارت آزاد با یکدیگر می‌شود.

توافقنامه تجارت ترجیحی ایران و پاکستان ناکافی و ناکارآمد

تاکنون تنها یک توافقنامه تجاری میان ایران و پاکستان به امضا رسیده و اجرایی شده است که از نوع تجارت ترجیحی است.

توافقنامه تجارت ترجیحی ایران و پاکستان درسال ۱۳۸۵ منعقد شد و تاکنون نیز اجرا شده است. به موجب این توافقنامه قیمت کالاهای مشمول ایرانی در بازار پاکستان به طور میانگین ۳ درصد کاهش پیدا کرد. تخفیف فوق در برابر تعرفه‌های بالای گمرکی دو کشور که بعضا به ۲۵ درصد و بالاتر می‌رسد، نمی‌تواند تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر افزایش حجم تجارت طرفین بگذارد. در سال ۱۳۹۶ تنها ۴۶ درصد از تجارت ایران و پاکستان تحت پوشش این توافقنامه صورت گرفته است.

هرچند که می‌توان بر اصلاح این توافقنامه متمرکز شد اما باید توجه داشت که فعال‌سازی ظرفیت‌های تجارت دوجانبه میان ایران و پاکستان و تحقق آنچه که برای آینده تجارت دوکشور ترسیم شده است، نیازمند یک توافقنامه جامع تجاری میان دو کشور است که تعرفه تقریبا تمامی کالاها را به نزدیک صفر برساند و موانع تجاری را برطرف نماید.

محصولات برتر صادراتی پاکستان

آزادسازی تجارت ایران و پاکستان در کنار افزایش تولید و پیشرفت برخی صنایع، منجر به فشار بر برخی تولیدکنندگان دو کشور که توان رقابت با طرف مقابل را ندارند خواهد شد. به همین دلیل شناخت نقاط قوت پاکستان در تولید و صادرات انواع محصولات اهمیت دارد.

منسوجات گوناگون، پنبه، انواع لباس، برنج و تجهیزات پزشکی بخش اعظم صادرات پاکستان را شکل می‌دهند. در جدول زیر ۱۰ گروه عمده از محصولات صادرشده از پاکستان به جهان معرفی شده است:

گروه کالایی	ارزش صادرات پاکستان در سال ۲۰۱۷ (میلیارد دلار)	درصد از کل صادرات پاکستان
منسوجات گوناگون	۴	۱۸.۱
پنبه	۳.۵	۱۶
لباس های بافتنی	۲.۵	۱۱.۵
لباس و لوازم تزئینی	۲.۵	۱۱.۳
غلات	۱.۸	۸
چرم و روده حیوانات	۰.۶۳۲	۲.۹
شیرینی و شکر	۰.۵۱۲	۲.۳
تجهیزات نوری، فنی و پزشکی	۰.۴۱۱	۱.۹
شیلات	۰.۴۰۷	۱.۹
نمک، سولفور، سنگ و سیمان	۰.۳۸۶	۱.۸
مجموع	۱۶.۶۵	۷۵.۷

هرچند پاکستان یک قدرت بزرگ نساجی محسوب می‌شود، اما این کشور در بخش فرش و کف پوش‌ها توانمند نیست. بنابراین انتظار می‌رود که صنعت فرش ایران بر اثر تجارت آزاد با پاکستان پیشرفت کند.

مهمترین کالاهای صادرشده از پاکستان به جهان عبارتند از پارچه‌های کتانی، کت و شلوار، برنج، الیاف نخی، پارچه‌ها، پیراهن مردانه، اتانول و تجهیزات پزشکی.

در جدول زیر فهرست ۵۰ محصول با بیشترین ارزش صادرات از پاکستان نمایش داده شده است:

نام محصول	ارزش صادرات پاکستان در سال ۲۰۱۷ (میلیون دلار)	درصد تغییرات از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷
پارچه کتانی	۳۱۰۰	۵
کت و شلوار	۲۰۰۰	۳۳.۹
برنج	۱۷۰۰	۲.۴
الیاف نخی (۸۵٪ پنبه)	۱۲۰۰	۲.۶
پارچه‌های نسجی	۹۴۱	۰.۵
لباس‌های چرمی	۵۸۷	-۲.۱
پارچه‌های پنبه‌ای( ۸۵٪ پنبه)	۵۵۷	-۴.۸
پیراهن مردانه	۵۰۱	۳.۶
پیراهن و شلوار مردانه	۴۷۰	۷.۲
انواع لباس زنانه از نوع بافتنی	۴۴۷	۴.۱
اتانول	۳۸۱	۵۳
تجهیزات الکتریکی پزشکی	۳۶۵	۵.۳
پارچه (کمتر از ۸۵٪ پنبه)	۳۶۱	-۷.۸
شکر	۳۴۵	۱۷۱.۸
انواع جوراب	۳۲۶	۵
لباس زنانه غیر بافتنی	۳۰۸	-۴۸.۱
پیراهن ‌های آستین کوتاه	۳۰۴	-۰.۲
ماهی	۲۶۷	۳۴.۴
لباس ورزشی	۲۳۷	۲۶.۳
سیمان هیدرولیکی	۲۱۰	-۲۸.۹
تجهیزات ورزشی	۲۰۴	-۷.۱
انواع دستکش	۱۷۴	۳۲.۸
گلیکول، اتر	۱۷۲	۲۶.۹
چرم حیوانات	۱۶۵	-۸
انواع پارچه با الیاف مصنوعی	۱۶۰	۷.۳
باقی انواع پارچه‌ها	۱۵۷	-۴.۴
لباسهای زنانه بافتنی	۱۵۶	۸.۲
خرما، انجیر، آناناس، انبه، آواکادو، گواوا	۱۵۴	-۸.۷
انواع توربین‌های جت	۱۴۴	۷۳.۱
دارو	۱۴۴	۵.۷
محصولات نفتی	۱۴۳	۸۵.۹
مرکبات تازه یا خشک	۱۴۰	-۱۸.۶
پرده و چادر	۱۲۱	۳.۷
چرم فرآوری شده	۱۲۰	-۷.۵
نفت خام	۱۴۵	۴۸.۷
پارچه‌های ترکیبی	۱۱۴	۲۸.۶
گوشت تازه یا منجمد گاو	۱۱۴	-۱۶.۷
چادرهای مسافرتی	۱۱۳	۰.۴
انواع کلکسیون	۱۰۶	۰.۱
سنگ کروم	۱۰۴	۳۰.۳
شیرینی و شکر	۱۰۲	۳۲.۸
گندم و آرد گندم	۹۷	-۴۳.۹
پیراهن زنانه	۹۵	۲۷.۵
پیراهن زیر مردانه و پیژامه	۸۷	۲۷
ضایعات مس	۸۶	۱۱۹.۴
کفش	۸۵	-۲.۲
خرچنگ	۸۵	-۳.۱
کاغذها از فیبر سلولزی	۸۲	-۱.۱
سیب زمینی	۸۱	۳.۶
لحاف و تشک	۸۰	۱۷.۹